Οταν ανακοινώθηκε εντός του Μαΐου ότι ο πρώην διευθύνων σύμβουλος της Βritish Ρetroleum (BP) Τόνι Χέιγουορντ διορίστηκε πρόεδρος της Glencore Xstrata, του πολυεθνικού κολοσσού των πρώτων υλών που όχι μόνο εξορύσσει, αλλά και διαπραγματεύεται μεταλλεύματα, η είδηση προκάλεσε αίσθηση. Γιατί σηματοδοτούσε την επιστροφή στην παγκόσμια επιχειρηματική ελίτ ενός μάνατζερ με μια... τεράστια μαύρη κηλίδα στο βιογραφικό του. O Xέιγουορντ, βετεράνος της BP που είχε περάσει όλη του την επαγγελματική σταδιοδρομία στον βρετανικό πετρελαϊκό όμιλο για να φτάσει το 2007 στην κορυφαία θέση, ήταν ο άνθρωπος στα χέρια του οποίου έσκασε η βόμβα με το όνομα Deepwater Horizon. O λόγος για τη φερώνυμη υπεράκτια εξέδρα γεώτρησης, στην οποία σημειώθηκε έκρηξη στις 20 Απριλίου 2010 που όχι μόνο κόστισε τη ζωή 11 εργαζομένων της ΒΡ, αλλά και προκάλεσε τη μεγαλύτερη περιβαλλοντική καταστροφή στην ιστορία των ΗΠΑ εξαιτίας της διαρροής τεράστιας ποσότητας πετρελαίου στον Κόλπο του Μεξικού, με ανυπολόγιστες συνέπειες για την ισορροπία του οικοσυστήματος και την οικονομία των νοτιοανατολικών πολιτειών των ΗΠΑ.
Αλυσίδα από... γκάφες
Αν και δεν μπορεί να ισχυριστεί κανείς ότι ο Χέιγουορντ ήταν άμεσα υπεύθυνος για την καταστροφή, υπέπεσε σε πάμπολλες γκάφες κατά τη διαχείριση της κρίσης. Από πού να ξεκινήσει κανείς; Από την ατυχή πρόβλεψή του ότι «οι επιπτώσεις στο περιβάλλον θα είναι ελεγχόμενες» τον Μάιο του 2010 (ενώ επί ένα μήνα διέρρεαν καθημερινά χιλιάδες βαρέλια πετρελαίου...) που συνοδεύθηκε από την ακόμα ατυχέστερη εκτίμηση ότι η «πετρελαιοκηλίδα είναι πολύ μικρή σε σχέση με το μέγεθος του ωκεανού;».
Από τη δήλωσή του «Θέλω τη ζωή μου πίσω» (τη στιγμή που είχαν καταστραφεί οι ζωές χιλιάδων ανθρώπων) που τον έκανε να φαίνεται εγωιστής και ανάλγητος, ενώ ο ίδιος αμειβόταν πλουσιοπάροχα από την ΒΡ; Από το ότι ενώ οι υπάλληλοι της ΒΡ και οι αμερικανικές υπηρεσίες κατέβαλαν απεγνωσμένες προσπάθειες να σταματήσουν τη διαρροή εκείνος? περί άλλα τυρβάζει, συμμετέχοντας σε αγώνες ιστιοπλοΐας στη Νότια Αγγλία; Από την εξευτελιστική κατάθεσή του ενώπιον το Κογκρέσου όπου έχανε συνεχώς τα λόγια του και είπε 65 φορές ότι «δεν μπορούσε να θυμηθεί» ακόμα και βασικές λεπτομέρειες;
Μετά από όλα αυτά, τα αμερικανικά ΜΜΕ τον χαρακτήρισαν ως τον πιο μισητό άνθρωπο στη χώρα. «Αν ήταν υπάλληλός μου, θα τον είχα απολύσει», είπε γι' αυτόν ο Μπαράκ Ομπάμα. Η ΒΡ που, ούτως ή άλλως, έψαχνε έναν υψηλού προφίλ αποδιοπομπαίο τράγο για την υπόθεση ακολούθησε την υπόδειξη του Αμερικανού Προέδρου το φθινόπωρο του 2010, μόλις καταλάγιασε κάπως ο θόρυβος. Τι ειρωνεία για τον Χέιγουορντ, ο οποίος το 2006, πριν γίνει διευθύνων σύμβουλος, είχε επικρίνει την τότε ηγεσία της ΒΡ για τον τρόπο που χειρίστηκε μια άλλη κρίση, την έκρηξη σε διυλιστήριο του Τέξας, όπου 15 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και άλλοι 170 τραυματίστηκαν?
Η ζωή μετά την BP
Σε κάθε περίπτωση, παρότι η αποπομπή του από την ΒΡ χαρακτηρίστηκε ως μια από τις πλέον ταπεινωτικές για υψηλόβαθμο στέλεχος πολυεθνικής, συνοδεύθηκε από «χρυσό αλεξίπτωτο» που περιλάμβανε αποζημίωση 1,25 εκατ. ευρώ και ετήσια σύνταξη 700.000 (ο Χέιγουορντ εργαζόταν στην εταιρεία από το 1982). Προφανώς θα μπορούσε κάλλιστα να πάρει σύνταξη, αλλά στην ηλικία των 53 ετών τότε, θεώρησε ότι ήταν πολύ νέος. Επιπλέον, εκτιμούσε ότι είχε δαιμονοποιηθεί, εν πολλοίς άδικα και ήθελε να εξιλεωθεί και να ανακτήσει την αυτοεκτίμησή του, όπως ο ίδιος δήλωσε μιλώντας στους New York Times. Μετά από μια ανάπαυλα λίγων μηνών κατά την οποία αναρριχήθηκε στο όρος Κιλιμάντζαρο και έκανε σκι στις γαλλικές Άλπεις, αποφάσισε να επιστρέψει στον πετρελαϊκό κλάδο, σαν μικρός -έστω- παίκτης.
Με τη χρηματοδότηση του τραπεζίτη Ναθάνιελ Ρότσιλντ (της γνωστής οικογενείας...) και σε συνεργασία με τον πρώην επικεφαλής του κλάδου ενεργειακών επενδύσεων της Goldman Sachs Τζούλιαν Μέδερελ, ο Χέιγουορντ ίδρυσε την Vallares, εταιρεία που επένδυε σε πετρελαϊκά projects. H Vallares εισήχθη στο Χρηματιστήριο του Λονδίνο και έλαβε χρηματοδότηση μεταξύ άλλων από τον βασιλιά των hedge funds Τζον Πόλσον, τα κρατικά επενδυτικά κεφάλαια του Αμπού Ντάμπι και του Κουβέιτ και άλλους. «Ο Χέιγουορντ έχει κάτι να αποδείξει και αυτό δεν είναι καθόλου κακό για έναν επενδυτή», δήλωσε ο Ρίτσαρντ Μπάξτον της Schroders.
Πέρασμα στο Κουρδιστάν
Πραγματικά, ο Χέιγουορντ απέδειξε την ικανότητά του να... «μυρίζεται» πετρέλαιο και επενδυτικές ευκαιρίες, όταν έβαλε στο μικροσκόπιό του την τουρκική εταιρεία Genel Energy International, πρωτοπόρο στην εξόρυξη πετρελαίου από τα κοιτάσματα του ιρακινού Κουρδιστάν. Ένας από τους μεγαλομετόχους της είναι ο Μεχμέτ Καραμεχμέτ, Τούρκος μεγιστάνας των ΜΜΕ και πρόεδρος του πολυσχιδούς ομίλου Cucurova που είναι αναλόγου βεληνεκούς με τους ομίλους Koc και Dogan.
H συγχώνευση της πλούσιας σε ρευστό Valleres με την Genel δημιούργησε τις προϋποθέσεις για να αυξηθεί σημαντικά η παραγωγή πετρελαίου από τα πλούσια κοιτάσματα του βόρειου Ιράκ (όπου το ιρακινό Κουρδιστάν). Είναι χαρακτηριστικό ότι από 40.000 βαρέλια ημερησίως το 2012, η παραγωγή φέτος πλησιάζει τα 70.000 βαρέλια ημερησίως.
Και ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετώπιζε η εταιρεία που ήταν η εξαγωγή του μαύρου χρυσού λύθηκε φέτος, καθώς η αυτόνομη κυβέρνηση του Κουρδιστάν κατασκεύασε αγωγό που συνδέει τα κοιτάσματα της περιοχής με το τουρκικό λιμάνι του Τσεϊχάν, πράγμα που σημαίνει ότι το κουρδικό πετρέλαιο μπορεί πλέον να διοχετευθεί στις διεθνείς αγορές, με σημαντικά υψηλότερες τιμές σε σχέση με τις εγχώριες, δίνοντας μεγάλη ώθηση και στην κερδοφορία Genel. Ο Χέιγουορντ, διευθύνων σύμβουλος της Genel, τελικά «πήρε τη ζωή του πίσω», με τέσσερα χρόνια καθυστέρηση.
Λεπτές ισορροπίες
Νέες προκλήσεις για έναν «μπαρουτοκαπνισμένο» μάνατζερ
Το επιτυχημένο εγχείρημα της Genel μάλλον έπαιξε σημαντικό ρόλο στην επιλογή του Χέιγουορντ για τη θέση του μη εκτελεστικού προέδρου της Glencore Xstrata. Άλλωστε, εάν δεν υπήρχε το «στίγμα» του Deepwater Horizon, το βιογραφικό του 57χρονου Βρετανού γεωλόγου (με διδακτορικό στον κλάδο από το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου) θα τον καθιστούσε κατάλληλλο υποψήφιο για την υψηλόβαθμη θέση στον βρετανο-ελβετικό όμιλο. Οι αναλυτές διερωτώνται τι θα προσφέρει ο Χέιγουρντ στην Glencore Xstrata, η οποία ελέγχεται από μια σφιχτοδεμένη ομάδα στελεχών (με επικεφαλής τον CEO Άιβαν Γκλάζενμπεργκ), όπου όλοι έχουν μετοχικά μερίδια. Η απάντηση είναι πολύτιμη τεχνογνωσία και ευρύ δίκτυο γνωριμιών.
Το μεγάλο ερώτημα είναι εάν ο Χέιγουορντ, που περιγράφεται από ορισμένους ως μοναχικός και στενόμυαλος και από άλλους ως άνετος και φιλικός, χωρίς τον εγωκεντρισμό που χαρακτηρίζει τα κορυφαία στελέχη και με μια «εσωστρεφή αποφασιστικότητα» να πετύχει τους στόχους του, θα καταφέρει να συνεργαστεί αρμονικά με τον δυναμικό και υπερσυγκεντρωτικό Γκλάζενμπεργκ. Ήδη πάντως ο νέος πρόεδρος της Glencore Xstrata κλήθηκε να δώσει την πρώτη του μάχη, αφού ο υπουργός Βιομηχανίας της Βρετανίας Βινς Κέιμπλ του ζητά εξηγήσεις γιατί η εταιρεία είναι η μοναδική του δείκτη FTSE 100 των blue chips που δεν έχει ούτε μια γυναίκα στο Δ.Σ. της...
Μαύρη κηλίδα
Η επιλογή του Χέιγουορντ για την προεδρία της Glencore Xstrata σηματοδοτεί την επιστροφή στην παγκόσμια επιχειρηματική ελίτ ενός μάνατζερ με μια... τεράστια μαύρη κηλίδα στο βιογραφικό του.
Ισχυρό κίνητρο
Καθώς θεωρούσε ότι δαιμονοποιήθηκε άδικα για την καταστροφή του Deepwater Ηorizon, επιθυμούσε διακαώς το comeback για να ανακτήσει την αυτοεκτίμησή του. Όπως είπε στέλεχος της Schroders, «ο Χέιγουορντ έχει κάτι να αποδείξει και αυτό δεν είναι καθόλου κακό για έναν επενδυτή».
ΗΜΕΡΗΣΙΑ