Tο Κολωνάκι, το άλλοτε πολύβουο και λαμπερό εμπορικό κέντρο της Αθήνας, δεν είναι παρά η σκιά του εαυτού του. Περπατάς στη Σόλωνος και μετράς στις βιτρίνες των καταστημάτων τα «Ενοικιάζεται» και τα «Πωλείται», μέχρι να φτάσεις στον αριθμό 6. Εκεί κάτι φωτεινό θα σου τραβήξει το βλέμμα. Η βαριά πόρτα –διά χειρός του γλύπτη Νίκου Παπουτσίδη– του The Apivita Experience Store κρύβει από πίσω της τα 35 χρόνια ιστορίας και πείρας της Νίκης και τουΝίκου Κουτσιανά, των δημιουργών των φυσικών καλλυντικών της Apivita. Το κατάστημα άνοιξε πριν από λίγες εβδομάδες και, όπως εξηγεί η πρόεδρος της Apivita, αποτελεί τη συμβολή της επιχείρησης στην προσπάθεια αναγέννησης του κέντρου της πόλης, αλλά και την προσπάθεια επαναπροσέγγισης του ελληνικού κοινού μέσα από ένα καινούργιο εταιρικό πρόσωπο.
Καθίσαμε να συζητήσουμε στον πρώτο όροφο, με την κόρη των ιδρυτών της Apivita Σοφία, αντιπρόεδρο της εταιρείας, να μας παροτρύνει να δοκιμάσουμε τις νέες γεύσεις smoothies από το Juicy Bee, το πρώτο βιολογικό juice bar που λειτουργεί στην Ελλάδα και βρίσκεται εντός του τετραώροφου Apivita Experience Store. Έχοντας κάνει, στα 20 χρόνια που υπηρετώ το επιχειρηματικό ρεπορτάζ, εκατοντάδες συνεντεύξεις, εάν υπήρχε ένα πράγμα για το οποίο θα ήμουν περήφανος, αυτό θα ήταν ότι πάντοτε επιτύγχανα να «σπάσω τους κωδικούς» και να πάρω αργά ή γρήγορα την πολυπόθητη είδηση. Ωστόσο, σε αυτήν την περίπτωση δεν τα κατάφερα, κάτι που με οδήγησε στο συμπέρασμα (σ.σ.: όχι για να γλυκάνω την προσωπική μου «ήττα») ότι και οι δύο τους δεν είναι επιχειρηματίες! Τουλάχιστον όχι οι συνηθισμένοι επιχειρηματίες που έχουν ως μοναδικό στόχο το κέρδος και την ικανοποίηση των μετόχων τους. Είναι ζευγάρι στη ζωή και την επιχείρηση εδώ και 41 χρόνια. Έχουν αρκετά διαφορετικούς χαρακτήρες, όπως παραδέχονται οι ίδιοι, αλλά διαθέτουν αρχές και συγκεκριμένο όραμα, από τα οποία δεν παρεκκλίνουν, όσο και εάν οι πειρασμοί για γρήγορη ανάπτυξη είναι καθημερινοί.
OΛΑ ΞΕΚΙΝΗΣΑΝ στις αρχές της δεκαετίας του ’70. Στα πρώτα μεταφοιτητικά του χρόνια, μέσα από τις 400 κυψέλες που διέθετε στο χωριό του, τα Γαβράκια Δοκομού, ο φαρμακοποιός Νίκος Κουτσιανάς, διευθύνων σύμβουλος της Apivita, είδε στην κοινωνία της μέλισσας και την επικονίαση τον τρόπο που θα έπρεπε να λειτουργήσει επιχειρηματικά. «Μεταφέραμε τη δραστηριότητα της μέλισσας στη δουλειά μας. Επικονιάσαμε την επιχειρηματική δραστηριότητα με μία άλλη ηθική. Δεν δημιουργήσαμε την Apivita για να κονομήσουμε• συστήσαμε την εταιρεία για να δημιουργήσουμε με σεβασμό στους ανθρώπους και τον πλανήτη και να ανταμειφθούν οι κόποι μας».
Αυτός ίσως είναι ο βασικός λόγος που αρκετοί περνούν το κατώφλι των νέων βιοκλιματικών εγκαταστάσεων στο Μαρκόπουλο, αλλά πολλοί λίγοι φεύγουν έχοντας εξασφαλίσει την πολυπόθητη συνεργασία. «Θέλει αρετή και τόλμη για να συνεργαστεί κάποιος μαζί μας. Σε μία αγορά που όλο και πιο πολλοί υποτάσσονται στις επιθυμίες των καταναλωτών, είναι δύσκολο να πεις, για παράδειγμα, ότι δεν θα βάλεις σιλικόνη στα αντηλιακά και τα καλλυντικά σου, η οποία ναι μεν αφήνει την αίσθηση ενός καλύτερου απλώματος, αλλά δεν επιτρέπει στα ευεργετικά συστατικά να εισχωρήσουν στο δέρμα. Εμείς συνεχίζουμε να λέμε “όχι” στη σιλικόνη, αλλά και σε πολλά άλλα που δεν ανταποκρίνονται στις αρχές της Apivita, μιας εταιρείας που παράγει φυσικά, αποτελεσματικά και ολιστικά προϊόντα. Αυτό έχει κόστος, και σε οικονομικό επίπεδο και σε επίπεδο συνεργασιών» εξηγεί η Νίκη Κουτσιανά.
H Νίκη Κουτσιανά, στο ισόγειο του τετραώροφου στο Κολωνάκι, παρουσιάζει τις welcome θεραπείες που απολαμβάνουν οι επισκέπτες.
Μια τέτοια διαφορά οδήγησε την Apivita στο να διακόψει τη συνεργασία της με την Ajinomoto, την εταιρεία με την οποία συνεργαζόταν για την επέκταση του δικτύου της στην Ιαπωνία, και να αναλάβει η ίδια η Νίκη Κουτσιανά τη σωστή –με βάση τα δικά τους πρότυπα και αρχές– επανατοποθέτηση στη χώρα του ανατέλλοντος ηλίου.
Μια δυσκολία που μπορεί να ξεπεραστεί, όπως άλλωστε και όλες αυτές που είχαν προκύψει με το πρώτο προϊόν της Apivita, το σαπούνι με μέλι και πρόπολη, μια ρητίνη με αντισηπτικές και φαρμακευτικές ιδιότητες που παράγουν οι μέλισσες και αποτελεί ακόμη και σήμερα βασικό συστατικό στα προϊόντα της εταιρείας. Η ιδέα και η δημιουργία καλλυντικών με συστατικά που παράγει η μέλισσα μπορεί να ανήκουν στον Νίκο Κουτσιανά, η εμπορική ανάπτυξη όμως ήρθε από τη σημερινή πρόεδρο της εταιρείας.
Έχοντας έλθει στο φαρμακείο του το 1972 ως μαθητευόμενη φαρμακοποιός, πρόσεξε ότι στο εμπόριο υπήρχαν γαλλικά καλλυντικά σαπούνια, τα οποία πωλούνταν προς 1.000 δραχμές, όταν το Καραβάκι Παπουτσάνη κόστιζε μόλις 15 δραχμές. «Το δικό μας σαπούνι, το οποίο είχε μηδαμινό περιθώριο κέρδους λόγω ακριβών συστατικών, το πωλούσαμε 150 δραχμές. Ή τουλάχιστον τόσο θέλαμε να το πουλήσουμε, αφού οι πωλητές αρνούνταν να το αναλάβουν, μιας και ήταν ένα σαπούνι που πήγαινε κόντρα στη λογική της αγοράς: δεν μύριζε και είχε μαύρο χρώμα. Αναγκάστηκα, λοιπόν, για πρώτη φορά στη ζωή μου, στα 29, καθώς έβλεπα ότι υπήρχε κίνδυνος να ζημιωθούμε από αυτή μου την απόφαση, καθώς χρωστούσα στον Παπουτσάνη τα λεφτά για τα σαπούνια που μας παρασκεύασε, να βγω και να τα πουλήσω η ίδια, παίρνοντας ένα κασελάκι με 48 τεμάχια και αφήνοντας πίσω τις σκέψεις ότι είμαι μια επιστήμονας, μια φαρμακοποιός, την οποία θα έβλεπαν μπροστά τους οι συνάδελφοί μου σαν πωλήτρια».
Δεκαετίες μετά σκέφτεται ότι, εάν δεν υπήρχε εκείνο το χρέος στον Παπουτσάνη, η Apivita ίσως και να μην είχε δημιουργηθεί. Τα σαπούνια θα έμεναν στο δικό τους φαρμακείο και θα πωλούνταν σε βάθος χρόνου μέχρι να τελειώσει το απόθεμα, σαν να ήταν μια λανθασμένη επιχειρηματική κίνηση. «Η ανάγκη είναι αυτή που σε κάνει ηγέτη, σε κάνει να διαφέρεις από τους άλλους και από τον παλιό σου εαυτό».
Το Natural Pharmacy, το Juice Bar, η αίθουσα “Ιπποκράτης”, το Nature’s Hair Studio & Beehive SPA συμπυκνώνουν την ξεχωριστή φιλοσοφία του νέου καταστήματος Τhe Apivita Experience Store.
MΕ ΤΙΣ ΙΔΙΕΣ ΑΞΙΕΣ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ, αλλά με διαφορετικό χαρακτήρα, ο Νίκος Κουτσιανάςείναι αυτός που διατηρεί τη «συνταγή» της Apivita αναλλοίωτη μέσα στις τέσσερις δεκαετίες της ζωή της. Το 1972, σε μια εποχή που το τυποποιημένο φάρμακο είχε κερδίσει την ελληνική αγορά, αυτός πήγαινε κόντρα στο ρεύμα και πρότεινε στους πελάτες του τη μολόχα, αντί για το αντιβηχικό σιρόπι. Δέκα χρόνια μετά, στο Ηράκλειο της Κρήτης θα μιλούσε στο «ακατέργαστο» κοινό της για τη φυτοθεραπεία, για να εισπράξει τη χλεύη. Έπειτα από 40 χρόνια πίστης στις ευεργετικές ιδιότητες των ιπποκρατικών φυτών, των χιλιάδων άλλων που βρίσκονται στην ελληνική χλωρίδα και των μελισσοκομικών προϊόντων, ο αγώνας του έχει αναγνωριστεί.
Όραμά του για την επόμενη ημέρα της επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα μετά την κρίση είναι η δημιουργία μιας νέας γενιάς επιχειρηματιών, που θα έχουν φιλοσοφία, αξίες, σεβασμό στον άνθρωπο και το περιβάλλον, και θα προσφέρουν προϊόντα χρήσιμα και χρηστικά, τα οποία θα αγκαλιάζουν καταναλωτές και όχι πελάτες. «Η Ελλάδα έχει αυτή την αόρατη διάσταση της διαφοροποίησης μέσα από το φυσικό περιβάλλον και τα προϊόντα που παράγονται στα τοπικά της μικροκλίματα. Εάν προσεγγίσουμε τα νέα παιδιά και τα κατευθύνουμε στην υγιή επιχειρηματικότητα, αυτό που λέμε “επιχειρείν, δημιουργείν και καινοτομείν”, μπορεί να δημιουργήσουμε μια νέα αρχή για την οικονομία της χώρας, που θα βασίζεται σε πιο γερές, στέρεες και ηθικές βάσεις».
Έχοντας αντιγράψει ο ίδιος τη ζωή της μέλισσας-εργάτριας, δεν σταματά να επαναλαμβάνει στους συνεργάτες του να μη στέκονται και να παρακολουθούν τι πράττει ο ανταγωνισμός, μιας και θεωρεί ότι δεν υπάρχουν ανταγωνιστικές εταιρείες στην Ελλάδα και ότι «μοναδικός ανταγωνιστής μας είναι η άγνοια της μοναδικότητάς μας. Και είναι κάτι το οποίο το πιστεύω όχι μόνο για τηνApivita, αλλά και για την Ελλάδα γενικότερα. Μπορούμε να δημιουργήσουμε 100 Apivita, 100 Korres και 100 Frezyderm, εταιρείες που θα καινοτομούν ή θα βρίσκουν ένα κενό στην αγορά και θα προσφέρουν αυτό το κάτι παραπάνω, αποτελώντας παραδείγματα σωστής επιχειρηματικότητας για τα νέα παιδιά της Ελλάδας. Μιας χώρας που σε όλους τους τομείς κυριαρχούν τα εισαγόμενα προϊόντα».
Μέχρι να έρθει εκείνη η ημέρα, ωστόσο, η Apivita συνεχίζει τον δικό της μοναχικό δρόμο σημαντικά ενισχυμένη. Καινούργια στελέχη προστέθηκαν στη διοικητική της ομάδα, ενώ το νέο εργοστάσιο αυξάνει συνεχώς τη δυναμικότητά του. Μπορεί μέχρι σήμερα να αξιοποιεί μόνο τη μία από τις τρεις βάρδιες παραγωγής, τα επόμενα βήματα όμως αναμένονται ιδιαίτερα δυναμικά. Το 2014 θα αφιερωθεί σχεδόν αποκλειστικά στην Ιαπωνία, όπου στόχος είναι να πολλαπλασιαστούν οι πωλήσεις των 11 καταστημάτων και στη συνέχεια να αναπτυχθεί έτι περαιτέρω. Αμέσως μετά η επιχείρηση θα στραφεί στην αγορά της Αμερικής –ανάπτυξη σημείων λιανικής και είσοδος στην αγορά των τροφίμων με το τσάι του βουνού– και στη δημιουργία ενός άρτια ανεπτυγμένου και σύγχρονου ηλεκτρονικού καταστήματος.
H Apivita σε αριθμούς
400 άτομα προσωπικό – 78 άτομα προστέθηκαν το 2013
14,5 εκατ. ευρώ η επένδυση των βιοκλιματικών εγκαταστάσεων που ολοκληρώθηκαν φέτος και συστεγάζουν γραφεία και παραγωγή στο Μαρκόπουλο
15 διεθνείς αγορές στις οποίες φθάνουν τα προϊόντα της Αpivita με στόχο να φθάσουν τις 20 μέσα στην πενταετία
31% το ποσοστό των εξαγωγών στο σύνολο του κύκλου εργασιών το 2013 αυξημένες κατά 11% σε σχέση με το 2012.
200 εκατ. ευρώ ο στόχος πωλήσεων σε μία πενταετία έναντι 34,7 εκατ. ευρώ κύκλου εργασιών το 2013.
39% η αύξηση του EBITDA για το 2013 ενώ τα π.φ. κέρδη αναμένονται σε 1,132 εκατ. ευρώ.
7 τα ερευνητικά προγράμματα που υλοποιεί σε συνεργασία με πανεπιστημιακά ιδρύματα στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
34 τα ιπποκρατικά φυτά και 5 τα μελισσοκομικά προϊόντα που χρησιμοποιεί στην σύνθεση των καλλυντικών της
Χρονολόγιο
1972. Ο Νίκος & η Νίκη Κουτσιανά δημιουργούν στο φαρμακείο τους τις πρώτες κρέμες προσώπου από βασιλικό πολτό και μέλι.
1979. Δημιουργείται η Apivita. Το λογότυπο της εταιρείας θα σχεδιαστεί από τον Σπύρο Ορνεράκη.
1990. Λανσάρονται οι σειρές της αρωματοθεραπείας και του προσωπικού καλλυντικού.
2003. Είσοδος στην αγορά της Ισπανίας
2005. Είσοδος στην αγορά του Χονγκ Κονγκ
2008. Η εταιρεία βραβεύεται από τον Bill Gates ως μία από τις τρεις πιο καινοτόμες εταιρείες στην Ελλάδα.
2011. Best of the Best design award στα διεθνή βραβεία Red Dot για την συσκευασία της σειράς Apivita Kids.
2012. Ολοκληρώνονται οι νέες βιοκληματικές εγκαταστάσεις της εταιρείας στο Μαρκόπουλο
2013. Εγκαινιάζεται τον Νοέμβριο σε τετραόροφο νεοκλασικό στο Κολωνάκι ( Σόλωνος 6) το The Apivita Experience Store.
*Το άρθρο δημοσιεύεται στο περιοδικό Fortune που κυκλοφορεί στα περίπτερα
