Παγωτό, γιαούρτι, γάλα με νέα σπορά από τα παλιά με μέλλον

Μια νέα καλλιέργεια από τα πολύ παλιά χρόνια.... έφεραν στην πρώτη γραμμή Γερμανοί ερευνητές που από το 2011 επένδυσαν στην παραγωγή παγωτού από λούπινα και κατάφεραν να πουλήσουν 300.000 - 400.000 κυπελάκια.

 Το παγωτό αυτό είναι κατάλληλο για εκείνους που είναι αλλεργικοί στη γλουτένη και στη λακτόζη και κυκλοφορεί στην Ευρώπη από ισπανική εταιρεία, ενώ την άνοιξη σύμφωνα με το πλάνο ανάπτυξής τους σχεδιάζουν να βγάλουν στην αγορά γιαούρτι και γάλα.

Οι φυτικές πρωτεΐνες από λούπινα θα μπορούσε να είναι εναλλακτική για το κρέας, το γάλα αλλά ακόμα και για την σόγια. 

Επιστήμονες από την Βαυαρία και το Μεκλεμβούργο - Πομερανία κέρδισαν το Γερμανικό Βραβείο του Μέλλοντος για τις προσπάθειες τους να κάνουν πιο εύγευστα τα πικρά λούπινα, μετέδιδε πρόσφατα η DW. Ο Πέτερ Άισνερ από το Ινστιτούτο Fraunhofer στο Φραϊζίνιγκ είπε σχετικα ότι «εργαζόμαστε πάνω σε αυτή τη διαδικασία από το 1989, αλλά κάποια στιγμή φτάσαμε σε ένα σημείο που θέλαμε να εγκαταλείψουμε την ιδέα».

H επιστημονική ομάδα στην οποία συμμετείχαν οι, Στέφανι Μιτερμάγερ και Κάτριν Πέτερσεν, από την εταιρεία Prolupin στο Άισνερ συνέχισαν να επεξεργάζονται τρόπους παρασκευής τροφίμων με βάση το μπλε λούπινο, που ευδοκιμεί στην κεντρική Ευρώπη. Στόχος τους είναι να απευθυνθούν σε ανθρώπους που πάσχουν από αλλεργίες, όσους προσέχουν τις τιμές της χοληστερόλης αλλά και σε χορτοφάγους που θεωρούν ότι η σόγια έχει πικρή και μάλλον αδιάφορη γεύση.

Η σχεδόν άοσμη (μετά από επεξεργασία) πρωτεΐνη που προκύπτει μπορεί να γίνει βάση για διάφορες κρέμες που μπορεί να αλείψει κανείς στο ψωμί αλλά και για διάφορα ποτά. Μπορεί ακόμη και να αντικαταστήσει το κρέας ή να μπει ως γέμιση σε πίτες.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, εάν τα λούπινα υποστούν επεξεργασία μπορούν να αποτελέσουν εναλλακτική ακόμη και για γαλακτοκομικά προϊόντα.

O καρπός

Το λούπινο είναι ένα φυτό της οικογένειας των ψυχανθών. Υπάρχουν περίπου 300 είδη. Τα λούπινα είναι γνωστά από τα αρχαία χρόνια. Αναφέρονται δε από τον Θεόφραστο και τον Διοσκουρίδη, όπως και αργότερα από διάφορους ευρωπαίους συγγραφείς. Τα λούπινα ήταν και η ειδική τροφή των επισκεπτών του Νεκρομαντείου στον Αχέρωντα, σαν προετοιμασία για την επικοινωνία τους με τους νεκρούς. Ορισμένα αλκαλοειδή, που περιέχουν τα λούπινα, προκαλούν έκσταση και ελλάτωση των αισθήσεων, όπως το ήθελαν οι μάντεις για να επιτύχουν την επικοινωνία με τις ψυχές των νεκρών.

Το λούπινο είναι ένα ποώδες φυτό, ετήσιο, ορθόκλαδο. Τα άνθη του μπορεί να έχουν λευκό, κίτρινο, κυανό, μαργαριτώδες χρώμα και  είναι φυτά αυτογόνιμα αλλά μπορούν να σταυρογονιμοποιηθούν, με την βοήθεια των εντόμων..

Παρά τη μεγάλη τους σπουδαιότητα στη διατροφή των ζώων αλλά και των ανθρώπων, σήμερα, καλλιεργούνται σε περιορισμένες εκτάσεις.

Η καλλιέργεια 

Το χαρακτηριστικό των λούπινων είναι ότι είναι ευαίσθητα στην υψηλή περιεκτικότητα του εδάφους σε ασβέστιο, σύμφωνα με τη symagro.   Τις καλύτερες αποδόσεις τις δίνουν σε αμμοπηλώδη εδάφη.

Γίνεται η ίδια κατεργασία του εδάφους που γίνεται και για τα άλλα ετήσια φυτά, δηλαδή ένα όργωμα και ένα φρεζάρισμα. Στην συνέχεια γίνεται η σπορά  και μία ελαφρά επικάλυψη του σπόρου με μία σβάρνα.

Η λίπανση που απαιτείται στην καλλιέργεια των λούπινων, επειδή είναι φυτά που ανήκουν στα ψυχανθή, αφορά την λίπανση με φωσφόρο και κάλιο, επειδή το φυτό αυτό έχει μεγάλες ανάγκες στα στοιχεία αυτά. Γενικά θα πρέπει να αποφεύγονται τα λιπάσματα που περιέχουν ασβέστιο. Τα λούπινα είναι επίσης ευαίσθητα στην έλλειψη μαγγανίου.

Σε περιοχές που καλλιεργούνται για πρώτη φορά τα λούπινα θα πρέπει να γίνεται ο εμβολιασμός του εδάφους.

Η σπορά γίνεται στις θερμότερες περιοχές το φθινόπωρο, ενώ στις ορεινές και βορειότερες στις αρχές της ανοίξεως. Τα λούπινα ωριμάζουν σταδιακά. Η συγκομιδή πρέπει να γίνεται έγκαιρα ώστε να αποφεύγονται οι απώλειες από το τίναγμα των λοβών. Οι στρεμματικές του αποδόσεις μπορεί να είναι 250-500 κιλά /στρέμμα. Τα λευκά λούπινα της άνοιξης, συγκομίζονται τέλος Αυγούστου με αρχές Σεπτεμβρίου, ενώ τα κυανά, τέλος Ιουλίου με αρχές Αυγούστου.

Εχθροί και ασθένειες

Τα λούπινα προσβάλλονται από διάφορους εχθρούς και ασθένειες. Οι αφίδες είναι ο κυριότερος εχθρός τους όπως και οι ακρίδες, και οι θρίπες.

Η θρεπτική αξία 

 Η σύνθεση των ξηρών σπερμάτων των λούπινων έχει ως εξής:

Υγρασία 9%

Πρωτεΐνες 40% .

Λιπαρές ουσίες 13%

Ινώδεις ουσίες .9%

Εκχυλισματικές

ουσίες άνευ αζώτου 23%

Τέφρα 3%

Τα λούπινα είναι πλούσια σε ανόργανα άλατα όπως είναι το ασβέστιο, ο φωσφόρος, ο σίδηρος, το κάλιο, αλλά και ουσίες όπως είναι η βιταμίνη C, η θειαμίνη, η ριβοφλαβίνη, κλπ.

Σε σύγκριση με άλλους ελαιούχους σπόρους αλλά και το σιτάρι φαίνεται ότι το λούπινο είναι φυτό που μπορεί να ανταγωνιστεί την σόγια λόγω της πολύ υψηλής περιεκτικότητας που έχει σε πρωτεΐνες.

Είδος	Άμυλο(%της Ξ.Ο)	Φυτικές ίνες(%της Ξ.Ο)	Λιπίδια(%της Ξ.Ο)	Πρωτεΐνες(%της Ξ.Ο)	Λυσίνη(g/16gN)	Μεθιονίνη /κυστίνη(g/16gN)
Ρεβίθια	50	15	2	22-25	7,1	2,4
Κουκιά	43	18	2	28-32	6,5	2,1
Λούπινο	1	22	10	35-40	4,3	2
Σόγια	2	20	20	36-40	6,2	2,8
Σιτάρι	70	8-10	1-1,5	10-15	2,3	4

Οι χρήσεις τους

Διακρίνονται για την πολύ υψηλή τους περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες καλής ποιότητας, με αποτέλεσμα εφόσον καλλιεργηθούν οι ποικιλίες που δεν περιέχουν αλκαλοειδή να αποτελούν εναλλακτική καλλιέργεια της σόγιας.

Τα λούπινα με τις μεγαλύτερες ποσότητες πρωτεινών είναι τα κίτρινα λούπινα και τα φτωχότερα τα λούπινα με κυανό χρώμα. Οι παλιές ποικιλίες επειδή έχουν αλκαλοειδείς ουσίες θα πρέπει πρώτα να ,δεχθούν ειδική επεξεργασία που γίνεται με εμβάπτιση τους για μερικές ώρες σε αλμυρό νερό, ώστε να αποβάλουν αυτές τις ουσίες και στην συνέχεια να χρησιμοποιηθούν.

 Σύμφωνα με στοιχεία του Οργανισμού Τροφίμων του ΟΗΕ καλλιεργούνται περίπου 20 εκατομμύρια στρέμματα με λούπινα σε ολόκληρο τον κόσμο εκ των οποίων το 60% καλλιεργούνται για παραγωγή σπερμάτων και το 40% για βόσκηση, χλωρή λίπανση, κλπ. Το 2009 παρήχθησαν στην Ε.Ε 140.000 τόνοι λούπινου ενώ για να καλύψει η ΕΕ τις ανάγκες της σε σόγια εισήγαγε 13,5 εκατομμύρια τόνους σόγιας. Η μεγαλύτερη παραγωγός χώρα του λούπινου στον κόσμο, είναι η Αυστραλία. Με 10 εκατομμύρια στρέμματα. Η Αυστραλία είναι μια χώρα που πριν 10 χρόνια δεν καλλιεργούσε καθόλου το λούπινο. 

Σύμφωνα με στοιχεία του FAO, οι κυριότερες χώρες παραγωγής του λούπινου είναι οι εξής:

Παραγωγή σε τόνους (2003-2004)  

ΕΤΗ                         2003               ποσοστό                       2004          ποσοστό

Αυστραλία	953.000	86%	996.000	86%
Χιλή	43.520	4%	43.520	4%
Γαλλία	23.979	2%	23.000	2%
Ρωσία	20.000	2%	20.000	2%
Μαρόκου	14.000	1%	14.000	1%
Ισπανία	9.800	1%	11.500	1%
Άλλες χώρες	41.126	4%	42.690	4%
Σύνολο	1.105.425	100%	1.150.710	100%

Τα λούπινα μπορούν να μετατραπούν σε αλεύρι και να χρησιμοποιηθούν στην διατροφή των ανθρώπων. Το άλευρο αυτό έχει ελαφρώς κιτρινωπό χρώμα και περιέχει 50% πρωτεΐνες.  Σε πολλές χώρες το αλεύρι αυτό χρησιμοποιείται στην παραγωγή μπισκότων, ψωμιού, γλυκών, σαν πρόσθετο σε διάφορα σκευάσματα σοκολάτας, αλλά και στα λουκάνικα, σε πίτσες, σάλτσες, κλπ. Το αλεύρι που προέρχεται από τα λούπινα έχει πολύ καλές ιδιότητες και αντικαθιστά τα αβγά σε κέικ, σάλτσες με μαγιονέζα, κλπ.

Η ενσωμάτωση 33% στο άλευρο του σίτου για παραγωγή ψωμιού του δίνει κίτρινο χρώμα, υφή κέικ και γεύση καρυδιού. Το λουπινάλευρο επίσης είναι κατάλληλο για παραγωγή ζυμαρικών όπως είναι τα λαζάνια. Σε λουκάνικα μπορεί να αντικαταστήσει το κρέας σε ποσοστό 25%.

Φαρμακευτική χρήση

Χρησιμοποιείται στην αντιμετώπιση των αρθριτικών. Επίσης δρα σαν ανθελμινθικό και καθαρτικό.

Από τα αρχαία χρόνια χρησιμοποιήθηκε σε καταπλάσματα για την αντιμετώπιση σπυριών, αποστημάτων και φλεγμονών. Επίσης χρησιμοποιήθηκε για την αντιμετώπιση του διαβήτη.

Οι αποδόσεις

Τα λούπινα μπορούν να δώσουν σύμφωνα με στοιχεία από την Γαλλία ένα ακαθάριστο ετήσιο εισόδημα της τάξεως των 300-500€ το στρέμμα και καθαρό εισόδημα 200- 400€ το στρέμμα.

Σε πολύ καλές συνθήκες η απόδοση µπορεί να φθάσει έως και 500 κιλά καρπό το στρέµµα.

Λαμπρινή Κατσαβάρου

ΠΗΓΗ