Τους βασικούς άξονες του αναπτυξιακού οράματος για την Ελλάδα του 2020 παραθέτει το μηνιαίο δελτίο των οικονομικών εξελίξεων του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ).
Συγκεκριμένα, η µελέτη του ΚΕΠΕ για το Αναπτυξιακό Όραµα για την Ελλάδα του 2020 διαµορφώνει ένα ολοκληρωµένο συνεκτικό σχέδιο ανάπτυξης που θέτει το πλαίσιο και τις προτεραιότητες ενός νέου οικονοµικού προτύπου για τη χώρα. Το κομμάτο αυτό του δελτίου υπογράφουν οι κ.κ. Έρση Αθανασίου, Θεόδωρος Τσέκερης και Αικατερίνη Τσούµα.
Κεντρικός στόχος του Οράµατος αποτελεί η µακροχρόνια βιώσιµη, αειφόρος, έξυπνη και εξωστρεφής ανάπτυξη που θα δηµιουργεί απασχόληση και θα εγγυάται την κοινωνική συνοχή και τη µείωση των περιφερειακών ανισοτήτων.
Στο παρελθόν, η ανάπτυξη της χώρας στηρίχθηκε σε ένα µη βιώσιµο οικονοµικό υπόδειγµα. Σήµερα, η Ελλάδα βρίσκεται κοντά σε µία νέα υγιέστερη ισορροπία, κυρίως στα πεδία της δηµοσιονοµικής προσαρµογής, του εξωτερικού ισοζυγίου και της αξιοπιστίας της χώρας, έχοντας προχωρήσει σε µεγάλο βαθµό στις αναγκαίες δοµικές και διαρθρωτικές µεταβολές, όπως αναφέρεται στη μελέτη.
Μάλιστα, όπως τονίζεται, οι σηµερινές συνθήκες και παράγοντες στη χώρα εµπεριέχουν αρκετά πλεονεκτήµατα που δύνανται να συµβάλλουν στην ανάπτυξη, όπως µεγάλη διαθεσιµότητα εργατικού δυναµικού µε ανταγωνιστικά χαρακτηριστικά, κλάδους µε συγκριτικό πλεονέκτηµα ή/και σηµαντική εξαγωγική δυναµική, στρα τηγική γεωπολιτική θέση, αναξιοποίητους φυσικούς πόρους και δηµόσια περιουσία, πολιτιστική κληρονοµιά, απόδηµο ελληνισµό και ευεργέτες.
Παράλληλα, σύμφωνα με τη μελέτη, σηµαντικές ευκαιρίες για τη χώρα απορρέουν από την ανάπτυξη της διεθνούς οικονοµίας και από την προσαρµογή της εγχώριας οικονοµικής δραστηριότητας στις µεταβαλλόµενες συνθήκες του παγκόσµιου οικονοµικού χάρτη και της διεθνούς ζήτησης (ανάπτυξη χωρών BRICS, νέα καταναλωτικά πρότυπα, τεχνολογικές εξελίξεις κ.ά.).
Στο πλαίσιο του αναπτυξιακού οράματος, διακρίνονται πέντε βασικοί άξονες δράσης:
1. ∆ιαρθρωτικές µεταρρυθµίσεις
Θεµελιώδη ρόλο για τη µετάβαση σε µια ανταγωνιστική και δίκαιη οικονοµία µε κοινωνική ευηµερία καλού νται να διαδραµατίσουν οι διαρθρωτικές µεταρρυθµίσεις.
Έµφαση πρέπει να δοθεί: (α) στη βελτίωση των δηµοσιονοµικών µεγεθών, (β) τη δηµιουργία ευνοϊκού κλίµατος για επενδύσεις και τη διευκόλυνση της επιχειρηµατικής δραστηριότητας, (γ) τον περιορισµό του αθέµιτου ανταγωνισµού και της κρατικής ιδιοκτησίας, (δ) την άρση αντιπαραγωγικών ρυθµίσεων στις τιµές των αγορών δικτύων, (ε) την ευελιξία στην αγορά εργασίας, την ευκαµψία τιµών/αµοιβών και την καλύτερη πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες, (στ) την απλούστευση του φορολογικού συστήµατος και τον εξορθολογισµό της φορολογικής διοίκησης, (ζ) την κατα πο λέµηση της διαφθοράς και φοροδιαφυγής, (η) την ενίσχυση της αξιοπιστίας και διαφάνειας και (θ) τη βελτίωση του συστήµατος δικαιοσύνης.
2. Ενίσχυση ανθρωπίνων πόρων
Αναφορικά µε την ενίσχυση των ανθρωπίνων πόρων, προτείνεται ένα ολοκληρωµένο στρατηγικό πλαίσιο το οποίο περιλαµβάνει: (α) σχετικές διαρθρωτικές µεταρρυθµίσεις στον δηµόσιο τοµέα, την αγορά εργασίας και το ασφαλιστικό-συνταξιοδοτικό, (β) πολιτικές για την ανάπτυξη του ανθρώπινου και του κοινωνικού κεφαλαίου, (γ) πολιτικές για την αντιµετώπιση της ανεργίας, την ενδυνάµωση της απασχόλησης, τη σύνδεση της εκπαίδευσης µε την αγορά εργασίας και την καταπολέµηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισµού και (δ) πολιτικές για την αντιµετώπιση του δηµογραφικού και του µεταναστευτικού ζητήµατος.
3. Αποκατάσταση συνθηκών ρευστότητας – χρηµατοδότησης
Η ανάπτυξη προποθέτει πρωτίστως την οµαλή χρηµατοδότηση της ελληνικής οικονοµίας και την αποκατάσταση της ρευστότητας. Το ιδανικό µείγµα χρηµατοδότησης της οικονοµίας συνίσταται στην επιστροφή καταθέσεων που διέρρευσαν από τις τράπεζες στην πορεία της κρίσης και την προσέλκυση σηµαντικών άµεσων ξένων επενδύσεων και ξένων επενδύσεων χαρτοφυλακίου, ώστε οι ανάγκες δανειοδότησης να µετριασθούν στο µέτρο του δυνατού.
Για την οµαλή εισροή πόρων από τις πηγές αυτές, πρέπει να παγιωθεί στη χώρα ένα κλίµα οικονοµικής και πολιτικής σταθερότητας και συνέπειας, το οποίο θα περιορίσει αποφασιστικά την αβεβαιότητα και θα επαναφέρει την εµπιστοσύνη των αγορών.
Προϋπόθεση για αυτό αποτελεί (α) η εξυγίανση των δηµόσιων οικονοµικών και η εξασφάλιση ενός ουσιαστικού πλεονάσµατος για τη µείωση του δηµόσιου χρέους και (β) η αποκατάσταση συνθηκών οµαλής λειτουργίας στο τραπεζικό σύστηµα.
Αναγκαία καθίσταται, παράλληλα, η αποδοτική χρήση των διαθέσιµων πόρων (από το νέο ΕΣΠΑ, το Π∆Ε, και τα δάνεια της ΕΤΕπ) και η προσέλκυση νέων. Επιπλέον, σηµαντική συµβολή στη χρηµατοδότηση µπορεί να έχει µεσοπρόθεσµα η σταδιακή αποκατάσταση µιας θετικής αποταµιευτικής δυναµικής, ως απόρροια της οικονοµικής ανάπτυξης, της αύξησης της απασχόλησης, αλλά κυρίως µιας ουσιαστικής µεταστροφής της αποταµιευτικής νοοτροπίας.
4. Προώθηση εξωστρέφειας
Η εξωστρέφεια αποτελεί µία βασική προτεραιότητα του αναπτυξιακού οράµατος.
Για να επιτευχθεί η αύξηση των εξαγωγών, η χώρα θα πρέπει να κινηθεί σε τρεις βασικούς άξονες: (α) την αξιοποίηση των τάσεων και ευκαιριών σε επίπεδο χωρών/αγορών, µέσω της διείσδυσης στις χώρες BRICS και σε άλλες αναδυόµενες αγορές, και της διακράτησης των ελληνικών µεριδίων στις ώριµες ευρωπαϊκές και άλλες αγορές, (β) την αξιοποίηση υφιστάµενων και τη δηµιουργία νέων συγκριτικών πλεονεκτηµάτων και (γ) την αντιµετώπιση εσωτερικών εµποδίων στις εξαγωγές (υψηλό κόστος και δυσχέρειες χρηµατοδότησης, γραφειοκρατικές διαδικασίες, φορολογία, διάφορα τέλη, τιµές ενέργειας), εξωτερικών εµποδίων (δασµοί, σοβαρά µη δασµολογικά εµπόδια, αυξηµένοι κίνδυνοι, ιδιαίτερα στις αναδυόµενες αγορές) και άλλων περιορισµών (ελλείψεις στην παραγωγική βάση ή τους φυσικούς πόρους, προβλήµατα στην οργάνωση της παραγωγής).
5. Ανάπτυξη δυναµικών κλάδων της οικονοµίας
Η επίτευξη του νέου αναπτυξιακού προτύπου προποθέτει δράσεις και πολιτικές σε επιλεγµένους δυναµικούς κλάδους και οικονοµικές δραστηριότητες.
Η έµφαση σε συγκεκριµένους κλάδους αναδεικνύει τις ανάγκες και τα ιδιαίτερα συγκριτικά και δυνητικά πλεονεκτήµατα της ελληνικής οικονοµίας, και συµβάλλει στη διαµόρφωση προτεραιοτήτων και τον προγραµµατισµό δράσεων, σε συνέπεια µε τις εθνικές στρατηγικές προτεραιότητες.
Επίσης, µπορεί να συνεισφέρει στην αποδοτικότερη εφαρµογή διαρθρωτικών µεταρρυθµίσεων, ως προς την αντιµετώπιση στρεβλώσεων και παθογενειών σε συγκεκριµένες αγορές.
∆ραστηριότητες µε αυξηµένη σηµασία και προοπτική βιώσιµης ανάπτυξης αφορούν στην παραγωγή κυρίως διεθνώς εµπορεύσιµων αγαθών και υπηρεσιών, όπως: (α) στην αγροτική παραγωγή και τα τρόφιµα (βιολογικά, γαλακτοκοµικά κ.ά.), (β) τις ιχθυοκαλλιέργειες, (γ) τις εναλλακτικές µορφές τουρισµού, (δ) τις ανανεώ σιµες πηγές ενέργειας, την εξοικονόµηση ενέργειας και τις εξορύξεις, (ε) τα φάρµακα (γενόσηµα, νέα, βιοοµοειδή) και τις καινοτόµες υπηρεσίες υγείας, (στ) τη διαχείριση ακίνητης περιουσίας και τις κατασκευές για την ανάπτυξη υποδοµών και εξοπλισµού σε δυναµικούς κλάδους, (ζ) τις σιδηροδροµικές, θαλάσσιες (και συνδυασµένες) µεταφορές και τα logistics, και (η) τις υπηρεσίες πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών.
Ιδιαίτερη σηµασία λαµβάνει ο εκσυγχρονισµός και η αύξηση της σηµασίας και της παραγωγικής δυναµικότητας του µεταποιητικού τοµέα. Η µεταποίηση θα προωθήσει την τεχνογνωσία, την καινοτοµία και την παραγωγικότητα στο σύνολο της οικονοµίας, λόγω και της ύπαρξης σηµαντικών εξωτερικών οικονοµιών.
Στρατηγική προτεραιότητα αποτελεί, βραχυπρόθεσµα, η επικέντρωση σε κλάδους όπου υπάρχει ήδη συγκριτικό πλεονέκτηµα. Παράλληλα, θα πρέπει να επιδιωχθεί η αλλαγή της βιοµηχανικής διάρθρωσης, µέσω της ανάπτυξης κλάδων µε προηγµένη τεχνολογία, δυνητικά πλεονεκτήµατα και πιο ευνοϊκές προοπτικές εγχώριας και διεθνούς ζήτησης.
Κρίσιµο ρόλο στη διασύνδεση των οικονοµικών δραστηριοτήτων διαδραµατίζουν επίσης το χονδρικό εµπόριο, τα πετρελαιοειδή προϊόντα, οι χρηµατοοικονοµικές υπηρεσίες, η περιβαλλοντική διαχείριση (ώστε να προωθηθεί το µοντέλο της κυκλικής οικονοµίας), η εκπαίδευση και η έρευνα και τεχνολογική ανάπτυξη.
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΣΥΝΕΡΓΕΙΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ∆ΙΚΤΥΩΣΕΩΝ ∆ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ
Στη µελέτη αναδεικνύεται η σηµασία της ενεργοποίησης ενδοκλαδικών και διακλαδικών συνεργειών που µπορούν να οδηγήσουν σε δηµιουργία υψηλότερης προστιθέµενης αξίας, αυξηµένες πολλαπλασιαστικές επιδράσεις και µεγαλύτερες δυνατότητες καινοτοµίας, εξαγωγών και υποκατάστασης εισαγωγών από εγχώρια προϊόντα και υπηρεσίες. Τέτοια δίκτυα δυνητικά εντοπίζονται µεταξύ, π.χ., (α) της γεωργίας και αλιείας, της µεταποίησης τροφίµων και του τουρισµού, (β) του τουρισµού, του τοµέα της υγείας και της διαχείρισης ακίνητης περιουσίας, καθώς και (γ) της παραγωγής εξοπλισµού και των δραστηριοτήτων των κατασκευών, της ενέργειας, των µεταφορών, της ναυτιλίας, των logistics, και των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών.
ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΜΗΝΙΑΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΤΟΥ ΚΕΠΕ, ΕΔΩ.
