Πόλεις - θερμοκήπια των startups από όλο τον κόσμο

Για τρίτη συνεχή χρονιά οι συντάκτες του περιοδικού WIRED επισκέφτηκαν και καταγράφουν τις πρωτεύουσες που δημιουργούν τις καλύτερες συνθήκες για την ανάπτυξη των startup εταιρειών. Δυστυχώς μέσα σε αυτές δεν είναι η Αθήνα, αν και η αλήθεια είναι πως η ελληνική πρωτεύουσα μπήκε με καθυστέρηση και σχετικά δειλά βήματα στο "startup πνεύμα", οπότε θα πρέπει να περιμένουμε τις επόμενες χρονιές για να παρουσιάσει πιο απτά αποτελέσματα που θα την κάνουν να ξεχωρίσει στην Ευρώπη ως startup πρωτεύουσα.

Λονδίνο 

Το Λονδίνο είναι στην κορυφή του "παιχνιδιού" των startups, σύμφωνα με την Joanna Shields, διευθύνουσα σύμβουλο της πρωτοβουλίας "Tech City" της βρετανικής κυβέρνησης, η οποία τονίζει ότι η βρετανική πρωτεύουσα συγκεντρώνει μαζί την αστική πολυμορφία της Νέας Υόρκης, τη συγκέντρωση των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, του κινηματογράφου της τηλεόρασης και των δημιουργικών βιομηχανιών του Λος Άντζελες, και την κυβερνητική "εγγύτητα" της Ουάσιγκτον.

Η, ηλικίας τριών ετών, πρωτοβουλία της βρετανικής κυβέρνησης έχει την ευθύνη για φορολογικές ελαφρύνσεις προς τους επενδυτές των startup, για τη θεώρηση των visas των νέων επιχειρηματιών και για την εισαγωγή των startups στον τομέα των εταιρειών "υψηλής ανάπτυξης" του Χρηματιστηρίου του Λονδίνου. Ήδη το πρώτο εξάμηνο του 2013 ορισμένες startup εταιρείες όπως οι Summly και Mendeley (που αποκτήθηκαν από τηYahoo!) αλλά και η Reed Elsevier, έκαναν ήδη αυτό το βήμα.

Σύμφωνα ωστόσο με τη βρετανική επιτροπή για την απασχόληση και τις δεξιότητες, στη Βρετανία εξακολουθεί να υπάρχει ένα "χάσμα δεξιοτήτων", καθώς ο "ψηφιακός" τομέας χρειάζεται περίπου 30.000 επαγγελματίες της πληροφορικής και των τηλεπικοινωνιών που να έχουν σπουδάσει σε μεταπτυχιακό επίπεδο, ωστόσο οι αιτήσεις που σχετίζονται με μεταπτυχιακά επάνω στους συγκεκριμένους κλάδους έχουν περιοριστεί σχεδόν στο μισό κατά την τελευταία δεκαετία.

Το αποτέλεσμα είναι το 44% των "ψηφιακών εργοδοτών" να δηλώνει πως δυσκολεύεται στην εύρεση μελών της ομάδας με τις σωστές τεχνικές και πρακτικές δεξιότητες.

Σύμφωνα με την Joanna Shields, πρέπει να γίνουν πολύ περισσότερα, ενώ δηλώνει οπαδός των μαζικών online ανοιχτών μαθημάτων. "Είναι καταπληκτικό να βλέπουμε αμερικανικά πανεπιστήμια όπως το Stanford και το MIT να 'ανοίγουν' τα μαθήματά τους και να τα προσφέρουν δωρεάν σε όλους. Έχουμε συναρπαστικά σχέδια σε εξέλιξη για να μειώσουμε το ψηφιακό έλλειμμα και να δημιουργήσουμε ίσες ευκαιρίες για όλους, καθώς και τη δυνατότητα εκμάθησης σε μεγαλύτερες ηλικίες".

Παρίσι

Ένας από τους "ήρωες" της τεχνολογικής κοινότητας του Παρισιού είναι ο 46χρονος δισεκατομμυριούχος Xavier Niel, ο οποίος έκανε καριέρα υπερασπιζόμενος μια ψηφιακή οικονομία που δημιούργησε γίγαντες του διαδικτύου, όπως η Vente-privee.com και η Criteo. Η επενδυτική εταιρεία του Xavier Niel, Kima Ventures, πραγματοποιεί κάθε εβδομάδα επενδύσεις σεδύο εταιρείες του χώρου.

Τον περασμένο Μάρτιο ο ίδιος ο Xavier Niel ανακοίνωσε τη δημιουργία της"Ακαδημίας 42", που εδρεύει στο Παρίσι και απευθύνεται σεπρογραμματιστές και νέους επιχειρηματίες χωρίς να χρεώνει δίδακτρα. Η ακαδημία θα ανοίξει τις πόρτες της στις αρχές Νοεμβρίου και θα χρειαστούν περισσότεροι από 1000 φοιτητές προκειμένου η εκπαίδευση να οργανωθεί μέσα από ένα νέο σύστημα που φιλοδοξεί να εισάγει η ακαδημία.

Σύμφωνα με τον ίδιο, το γαλλικό εκπαιδευτικό σύστημα δεν λειτουργεί, καθώς κάθε χρόνο 200.000 νέοι αφήνουν τα γαλλικά σχολεία χωρίς να έχουν αποκτήσει το σχετικό δίπλωμα, ενώ υπό άλλες συνθήκες θα μπορούσαν να είναι τα ταλέντα του μέλλοντος και ένα μέρος των καινοτόμων επιχειρήσεων.

Αυτό δεν ήταν το μόνο καλό νέο για τους Γάλλους επιχειρηματίες, καθώς σχεδόν ταυτόχρονα ο Γάλλος πρόεδρος François Hollande ανακοίνωσε μια σειρά μέτρων, συμπεριλαμβανομένης της βίζας για τους ταλαντούχουςπρογραμματιστές που θέλουν να εργαστούν στη Γαλλία. Τα μέτρα αυτά αποτελούν ένδειξη ότι οι συνθήκες για τους νέους επιχειρηματίες αλλάζουν σταδιακά στη Γαλλία, και οι τελευταίοι αρχίζουν να αντιλαμβάνονται ότι ηγνώση (και πολλές φορές, ή βίωση) της αποτυχίας, είναι συνήθως μια προϋπόθεση για την επιτυχία.

Μόσχα

Πρωτεύουσα μιας χώρας που έχει 62 εκατ. χρήστες συνδεδεμένους στο διαδίκτυο (ένα κοινό μεγαλύτερο ακόμα και από τη Γερμανία), η Μόσχα, αλλά και η Ρωσία γενικότερα, έχουν μια σταθερά αυξανόμενη ζήτηση γιαonline υπηρεσίες.

Τον περασμένο Ιούνιο η βρετανική επενδυτική τράπεζα GP Bullhound ανέφερε ότι η ρωσική αγορά ψηφιακής διαφήμισης φτάνει στο 1,4 δισ. δολάρια και έχει ξεπεράσει σε αξία την έντυπη διαφήμιση. "Το e-commerce ανεβαίνει εκρηκτικά εδώ", αναφέρει ο Misha Lyalin, διευθύνων σύμβουλος τηςZeptoLab (που αποτελεί εταιρεία τυχερών παιχνιδιών) και επίσης διευθύνων σύμβουλος του επενδυτικού fund "Kite".

Ο Lyalin υπογραμμίζει ακόμα το γεγονός ότι η Ρωσία έχει αργήσει να "προσαρμοστεί" στις πιστωτικές κάρτες με την έννοια ότι το ποσοστό κατόχων πιστωτικών καρτών είναι σημαντικά χαμηλότερο από ότι στη δυτική Ευρώπη, γεγονός που "φρενάρει" την ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου, ωστόσο «οι εγκρίσεις πιστωτικών καρτών έχουν αυξηθεί 2,5 φορές από το 2012».

Τέλος, ο Misha Lyalin επισημαίνει το γεγονός ότι οι πρωτοβουλίες προώθησηςτης καινοτομίας αυξάνονται "δραματικά γρήγορα" στη ρωσική πρωτεύουσα.

Κωνσταντινούπολη

Ο κλάδος των startups στην Κωνσταντινούπολη (γνωστή στο συγκεκριμένο χώρο και ως "Ψηφιακός Βόσπορος") γνώρισε σημαντική ανάπτυξη από το2011, αναδεικνύοντας ορισμένες μεγάλες εταιρείες που σχετίζονται με τοηλεκτρονικό εμπόριο, όπως οι Trendyol και Lidyana.

Ωστόσο, και καθώς η σχετική αγορά "ωρίμαζε", ο συγκεκριμένος ρυθμός ανάπτυξης σταδιακά παρουσίασε κάμψη, ενώ παρουσιάστηκαν και οι πρώτεςαποτυχημένες προσπάθειες των startups.

Η γερμανική εταιρεία "Rocket Internet" που έχει ένα χαρτοφυλάκιο με πάνω από 100 επιχειρήσεις, αναφέρει ότι έκλεισαν πολλά sites ηλεκτρονικούεμπορίου μετά από 15 μήνες από την είσοδό τους στην αγορά της Τουρκίας, ενώ ανάλογη πορεία ακολούθησαν και ορισμένες τοπικές startups που νωρίτερα είχαν παρουσιάσει αξιόλογη ανάπτυξη, όπως οι Pabbuc.com καιGurunzi.com.

Ωστόσο, σύμφωνα με τον Ali Karabey, επικεφαλής του επενδυτικού fund "212 Ltd" που ειδικεύεται στη χρηματοδότηση startups, αυτές οι αποτυχίες δεν είναι επιζήμιες για την επιχειρηματική δραστηριότητα της πόλης, αλλά έχουν ζωτική σημασία για τη δημιουργία ενός πιο «ώριμου» περιβάλλοντος εκκίνησης τωνstartups.

"Το μεγαλύτερο στοίχημα του σημερινού επιχειρηματία που δραστηριοποιείται στην Τουρκία (και ιδιαίτερα του ντόπιου επιχειρηματία) είναι να ξεπεράσει το φόβο της αποτυχίας. Ακόμα και εξαιρετικά επιτυχημένοι σήμερα επιχειρηματίες στην Τουρκία αντιμετώπισαν πολλές αποτυχίες στα πρώτα τους βήματα. Μόλις οι επιχειρηματίες αντιληφθούν ότι αποτυχία δε σημαίνει καταστροφή αλλά είναι και αυτή μέσα στο πρόγραμμα και μπορεί να προσφέρει επιπλέον εμπειρίες που θα είναι πολύτιμες για το μέλλον, θα είναι πολύ πιο έτοιμοι να αντιμετωπίσουν καλύτερα τις όποιες δυσκολίες συναντήσουν".

Η σταδιακή αλλαγή στάσης των επιχειρηματιών απέναντι στο ενδεχόμενο αποτυχίας έχει ενθαρρύνει τις νεότερες γενιές στην Κωνσταντινούπολη να πάρουν περισσότερες επιχειρηματικές πρωτοβουλίες, με αποτέλεσμα ορισμένοι τομείς όπως το λογισμικό για παιχνίδια να γνωρίζουν σημαντική άνοδο, σε μια πόλη που είναι γνωστή για την ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου. Σημαντική άνοδο παράλληλα σημειώνει και η αγορά των επιχειρηματικών κεφαλαίων στην πόλη.

"Η επιχειρηματικότητα και οι startup επιχειρήσεις είναι πλέον μια βιώσιμη επιλογή καριέρας", σύμφωνα με τον Cem Sertoglu, συνεργάτη του Venture Capital "Earlybird", ο οποίος αναφέρει ότι αυτό είναι κάτι που δεν ίσχυε πριν από 2-3 χρόνια.

Βερολίνο

Το Βερολίνο ήταν ανάμεσα στα πιο πολυσυζητημένα κέντρα για τιςstartups, ωστόσο τον τελευταίο καιρό κυκλοφορούν μεταξύ των startupers αρκετά ερωτηματικά αναφορικά με την εξακολούθηση της δυνατότητας προσέλκυσης σημαντικών κεφαλαίων για νέες επιχειρήσεις. Υπάρχουν βέβαια παραδείγματα, όπως αυτό της Jamba που το 2004 άντλησε 273 εκατ. δολάρια, της Brands4Friends που άντλησε 150 εκατ. ευρώ, της Citydealπου άντλησε 130 εκατ. ευρώ το 2010, και της DailyDeal που το 2011 άντλησε 130 εκατ. ευρώ, που δείχνουν πως το Βερολίνο είναι σε θέση να προσελκύσει σημαντικές επενδύσεις για startups.

Σύμφωνα με τον Sven Schmidt, στέλεχος της επενδυτικής εταιρείας AccelPartners, παρατηρείται πράγματι μια "κόπωση" στην προσέλκυση χρηματοδοτήσεων, ωστόσο χρειάζονται 3 με 5 χρόνια προκειμένου να ολοκληρωθεί ο κύκλος αυτής της κάμψης.

Η γερμανική κυβέρνηση έχει ζητήσει και έχει δεχτεί συμβουλές ως προς την πολιτική της για τις startups από σημαίνοντα στελέχη που έχουν ασχοληθεί με το χώρο, όπως ο Jörg Rheinboldt, που αποτελεί έναν εκ των σταθερών επενδυτών σε startup σχήματα, ο οποίος το 1999 πούλησε στο eBay έναντι 28 εκατ. ευρώ την ιστοσελίδα ηλεκτρονικού εμπορίου Alando.

Επίσης, σχετικά πρόσφατα έχει παρατηρηθεί στο Βερολίνο μια αύξηση του αριθμού των "επιταχυντών" και των "φυτωρίων" για startups, όπως το AxelSpringer, το Berlin Startup Academy, αλλά και "εργοστάσια πρωτοβουλίας" από εταιρείες όπως η Mozilla, η Microsoft και η Google , καθώς και ένας αυξανόμενος αριθμός εκδηλώσεων και συνεδρίων.

Επίσης, παρατηρείται μια ελπιδοφόρα ροή κεφαλαίων από επενδυτικέςεταιρείες, που πέρυσι έφτασε στα 173 εκατ. ευρώ.

Υπάρχουν ωστόσο και εταιρείες που ενώ έχουν δώσει ισχυρό το στίγμα τους στην τεχνολογική σκηνή του Βερολίνου, όπως η SoundCloud, οι οποίες όμως δεν έχουν καταφέρει να βγάλουν χρήματα από αυτή τη δραστηριότητα.

Σύμφωνα πάντως με τον Jörg Rheinboldt, είναι κοντά η ώρα που θα εμφανιστούν περισσότερες εταιρείες που το αντικείμενό τους θα είναι περισσότερο πάνω στο hardware και λιγότερο στο λογισμικό.

Άμστερνταμ

Το Άμστερνταμ, εκτός από πρωτεύουσα της Ολλανδίας, αποτελεί και διεθνές λιμάνι, αλλά και μια πόλη που μπορεί να "προσαρμόζεται” στις νέες τάσεις, ενώ ενσωματώνει και μια "ανεκτική" νοοτροπία που μπορεί να εντάσσει στη λειτουργία της πόλης τη διαφορετικότητα και τις ξεχωριστές προτάσεις.

Τα παραπάνω στοιχεία, καθώς επίσης και η ευέλικτη φορολογική νομοθεσία, καθιστούν την πόλη έναν πόλο έλξης για ξένες εταιρείες και επενδύσεις. Για παράδειγμα, η μεγάλη εταιρεία λογισμικού Atlassian επέλεξε από το 2008 το Άμστερνταμ ως ευρωπαϊκό κόμβο για τις εργασίες της, λόγω των ευκολιών προς τους επενδυτές που παρέχει η πόλη, και λόγω της ισχυρής τεχνολογικής κοινότητας που έχει. Φέτος θα πραγματοποιήσει στην πόλη το συνέδριο προγραμματιστών AtlasCamp.

Ο Don Ritzen, συνιδρυτής του "Rockstart Accelerator" αναφέρει σχετικά: "πρόκειται για μια μικρή χώρα με 'θεότρελη' γλώσσα, που αναγκάζει πολλούς Ολλανδούς επιχειρηματίες να λειτουργούν τις επιχειρήσεις τους αποκλειστικά στη βάση της αγγλικής γλώσσας, καθώς και να κοιτάξουν και πέρα από τα σύνορα της χώρας. Ωστόσο, οι startups εδώ εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν πολλά εμπόδια που έχουν να κάνουν με τις ρυθμίσεις των αγορών και με την έκδοση βίζας".

Στην πόλη έχουν ήδη αναδειχτεί ορισμένες σαφείς νέες τάσεις, όπως η 3D εκτύπωση, ωστόσο ένα ακόμα πρόβλημα (που συναντάται στις περισσότερες πόλεις – λιμάνια) είναι το γεγονός ότι οι πολλές startups δημιουργούνται στο Άμστερνταμ εκμεταλλευόμενες το ευνοϊκό περιβάλλον, ωστόσο όταν μεγαλώσουν φεύγουν για άλλες χώρες. Για παράδειγμα, η εταιρεία Mendix, που έχει δημιουργήσει μια δημοφιλή επιχειρηματική πλατφόρμα εφαρμογών, ιδρύθηκε στο Άμστερνταμ το 2005, αλλά το 2008 μετέφερε την έδρα της στη Βοστώνη όταν έλαβε χρηματοδότηση 13 εκατ. δολαρίων από επενδυτικά fund. Η κυβέρνηση της χώρας δέχεται πιέσεις ώστε να λάβει πρωτοβουλίες για δημιουργία κινήτρων προς τις startups να μην εγκαταλείπουν τη χώρα μετά τα πρώτα τους βήματα σε αυτή.

Βαρκελώνη

Το αρνητικό οικονομικό κλίμα στην Καταλονία (όπως άλλωστε και σε όλη την Ισπανία) έχει “φρενάρει” κάπως τον ιδιαίτερα “ορμητικό” αρχικά ρυθμό εμφάνισης των startups στη Βαρκελώνη, και σύμφωνα με το στέλεχος τουaccelerator "Barcelona.IO", Hermés Piqué, ο λόγος είναι η έλλειψη των “επιχειρηματικών αγγέλων”.

Σύμφωνα με τον ίδιο, παρότι υπάρχει και δραστηριοποιείται στην πόλη έναςμικρός αριθμός "επιχειρηματικών αγγέλων", οι νέοι (και όχι μόνον)επιχειρηματίες αναζητούν τη χρηματοδότησή τους στους κρατικούς φορείς, στις τράπεζες και σε άλλες εταιρείες, μόνο που αυτές οι πηγές δεν είναι πρόθυμες να επενδύσουν παρά μόνον σε “σίγουρες” προσπάθειες.

Ωστόσο, ο τρόπος ζωής της πόλης εξακολουθεί να προσελκύει σημαντικό αριθμό επίδοξων startupers από όλο τον κόσμο, και αυτό αποδεικνύεται από τις πολλές σχετικές εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται στην πόλη.

Όπως αναφέρει ο Christopher Pommerening από τους Active Venture Partners "η Βαρκελώνη προσελκύει πολλά ταλέντα από όλο τον κόσμο λόγω του τρόπου ζωής της", ωστόσο επισημαίνει πως οι υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξηςδεν έχουν τη “διάχυση” που θα ήθελε. "Παρ' όλα αυτά, στη Βαρκελώνη υπάρχουν τουλάχιστον 10 startup παραδείγματα όπου οι στόχοι τους έχουνεπιτευχθεί πλήρως".

Τελ Αβίβ

Στα γίντις (τη γλώσσα των Ισραηλινών) υπάρχει μια λέξη που περιγράφει με ακρίβεια τη νοοτροπία των επιχειρηματιών του Τελ Αβίβ: "chutzpah", που σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει "τολμηρή εμπιστοσύνη". Σύμφωνα με τονYossi Vardi, μέντορα 80 εταιρειών κατά τα τελευταία 16 χρόνια, "η επιχειρηματική κοινότητα της πόλης είναι ακμάζουσα, γεμάτη ενέργεια και μια 'go get it' κουλτούρα να την χαρακτηρίζει".

Σύμφωνα με τον συνεργάτη της λονδρέζικης Index Ventures και απεσταλμένο σύμβουλο τεχνολογίας από τη Βρετανία προς το Ισραήλ, Saul Klein, το μυστικό της επιτυχίας των νέων επιχειρηματιών στο Τελ Αβίβ είναι οι συνεργασίες μεπολυεθνικές εταιρείες όπως η Google, η Intel και η IBM που έχουν δημιουργήσει σημαντική παρουσία στην πόλη. "Η ενέργεια και ο δυναμισμόςπου βγαίνει στον καθένα εδώ είναι σα να πηγαίνεις στο στρατό, ενώ οιπροκλήσεις που αντιμετωπίζουμε εδώ είναι σα να βρισκόμαστε σε μια αρκετά 'μόνιμη' startup κατάσταση".

ΕΜΕΑ