Η ερώτηση του συνομιλητή μου με αφήνει κατάπληκτη...
Ο James Robinson, καθηγητής Πολιτικής και Οικονομικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και ένας εκ των δύο συγγραφέων του βιβλίου “Γιατί αποτυγχάνουν τα Έθνη” (Why Nations Fail), είναι στην άλλη άκρη της γραμμής και μου θέτει την ερώτηση: «Είναι ένα απλό ερώτημα με σημαντικές επιπτώσεις για μια κοινωνία και την οικονομία της» τοποθετείται ο συνομιλητής μου.
Το παιδί ενός μετανάστη όπως ο Sergey Brin, ο γιος ενός εργάτη που φτιάχνει αυτοκίνητα στο γκαράζ στο σπίτι του όπως ο Steve Jobs, ένας έξυπνος νέος που δεν τελείωσε το Πανεπιστήμιο και χωρίς τίτλους και αναγνώριση σπουδών όπως ο Bill Gates, θα είχαν την ευκαιρία να είναι επιτυχημένοι και αναγνωρισμένοι επιχειρηματίες στην Ελλάδα ή απλά θα ήταν τρεις ακόμη άνεργοι; Αυτό είναι το σημαντικό ερώτημα.
Ομολογώ ότι ο συνομιλητής μου με αφοπλίζει.
Το σημαντικό σε μια κοινωνία είναι να μπορεί να δίνει ευκαιρίες στους ταλαντούχους νέους της. Ευκαιρίες όπως χρηματοδότηση, εμπιστοσύνη και εφόδια για να κάνουν την «τρελλή τους ιδέα» πράξη, επιχείρηση, και οικονομική επιτυχία για τους ίδιους, την οικονομία και την κοινωνία.
Τότε μόνο μια κοινωνία μπορεί να είναι ανοικτή και συλλεκτική και όχι κλειστή και ελιτίστικη.
Αυτή είναι η θέση του συνομιλητή μου και δεν μπορώ παρά να συμφωνήσω.
Αλλά ο ρόλος της πολιτείας δεν σταματάει εδώ. Στην περίπτωση που μια επιχείρηση γιγαντώνεται και αποκτάει δύναμη ώστε να μπορεί να επηρεάζει την κυβέρνηση ή άλλες χώρες είναι χρέος της κοινωνίας να μην το επιτρέπει. Όπως στην περίπτωση του Bill Gates και της Microsoft όπου η Αμερικανική κυβέρνηση του επέβαλε πρόστιμο στο πλαίσιο της μονοπωλιακής πρακτικής της εταιρίας.
Μεταξύ άλλων ο ρόλος μιας συλλεκτικής κοινωνίας είναι να δίνει ευκαιρίες στους νέους επιχειρηματίες και να αποτρέπει την πολιτική ηγεσία αλλά και τις εδραιωμένες επιχειρήσεις από το να αποκτούν μονοπωλιακή συμπεριφορά. Η μονοπωλιακή συμπεριφορά μιας επιχείρησης με την ανοχή της πολιτικής ηγεσίας «κλειδώνει» προνόμια στην επιχείρηση και στερεί τον υγιή ανταγωνισμό από την αγορά. Αυτό που λέμε δημιουργική καταστροφή (creative destruction) μέσα από την καινοτομία. Μια συλλεκτική κοινωνία προσπαθεί να έχει καθαρούς κανόνες που ισχύουν εξίσου για όλους.
Αντίθετα σε ένα κοινωνικό σύστημα στο οποίο κυριαρχεί η εκμετάλλευση όπως για παράδειγμα στο Μεξικό, οι επιχειρηματίες που πρωτοστατούν στην οικονομική σκηνή είναι συνήθως άνθρωποι που εκμεταλεύονται την διείσδησή τους στο πολιτικό σύστημα και αποκτούν οικονομικά προνόμια. Όπως για παράδειγμα συμβόλαια και αποκλειστικότητες που ευνοούν τους λίγους και στερούν μεγάλα κέρδη από το κοινωνικό σύνολο. Όμως το κακό είναι μεγαλύτερο γιατί στερούν από την κοινωνία την εμπιστοσύνη και τις δυνατότητες των νέων με ιδέες να επιχειρήσουν και να συμβάλλουν στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και συνολικά στην ευημερία.
Όταν το παιδί μιας εργατικής οικογένειας δεν βρίσκει ένα εκπαιδευτικό σύστημα να το υποστηρίξει, αλλά και χρηματοδότηση για την ιδέα του και ένα περιβάλλον εμπιστοσύνης να επιχειρήσει ποιές είναι οι εναλλακτικές του;
Δημοκρατικοί θεσμοί είναι για παράδειγμα ο τρόπος που διεξάγονται οι εκλογές σε μια χώρα, ο εκλογικός νόμος που δίνει πολιτική εξουσία στην κυβέρνηση, η σχέση της κυβέρνησης με τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και η χρηματοδότηση των πολιτικών και επιχειρηματιών από αυτά. Η διαφάνεια, η λογοδοσία και η αξιοκρατία. Οι θεσμοί μιας χώρας αποτελούν ένα «κλειστό πάρτυ» για λίγους ή μια ανοιχτή δημοκρατική διαδικασία που δίνει ευκαιρία στους άξιους και στους ικανούς;
Αυτό είναι ένα από τα βασικά κριτήρια για να αντιληφθεί κανείς αν μια χώρα και μια κοινωνία δίνει ευκαιρίες στους νέους να αναδείξουν τις καινοτόμες ιδέες τους. Είναι το βασικό κριτήριο επιτυχίας ενός κράτους.
Πόσοι νέοι στην Ελλάδα τα έχουν καταφέρει και είναι σήμερα σημαντικοί, αναγνωρισμένοι και κυρίως αυτοδημιούργητοι επιχειρηματίες;
Με ποιούς δημοκρατισμούς θεσμούς, αξιοκρατία και διαφάνεια μια κοινωνία αναδεικεύει και καρπώνεται την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα που μεταφράζεται σε θέσεις εργασίας και οικονομική άνθιση;
Η πρόοδος μιας κοινωνίας και μιας οικονομίας εξαρτάται από το πόσο τολμηρή και ανοικτή είναι ώστε να δώσει την ευκαιρία σε όλους αυτούς τους περίεργους, παράτερους, ιδιόμορφους, ιδιοφυείς νέους να δημιουργήσουν.
Αυτό είναι το θέμα που θα αναπτύξει ο James Robinson στην ομιλία του στο TEDxAcademy 2014 στις 27 Σεπτεμβρίου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών για να μας εμπνεύσει για τις θεσμικές τομές που θα πρέπει να κάνουμε ως κοινωνία!
* Η κα Νίκη Συροπούλου- Πρόεδρος Οργανωτικής Επιτροπής TEDx Academy
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου