Τις τεχνολογίες που απειλούν το status quo παρουσιάζει η McKinsey, υπολογίζοντας τον οικονομικό αντίκτυπο σε δεκάδες τρισ. δολάρια. Ποια είναι τα «στοιχήματα» για το περιβάλλον, την εξάπλωση της γνώσης και την ιατρική. Οι προκλήσεις για εταιρείες, κυβερνήσεις και πολίτες.
O Joseph Schumpeter είχε παρατηρήσει πως η οικονομική εξέλιξη συνοδεύεται από μια διαδικασία «δημιουργικής καταστροφής», κατά την οποία εμφανίζονται νέες επιχειρήσεις και κλείνουν παλιές, αναδιαρθρώνονται παραγωγικές δομές και εισάγονται νέα καταναλωτικά αγαθά.
Η τεχνολογική καινοτομία είναι ο κινητήριος μοχλός αυτής της διαδικασίας. Από την εποχή της βιομηχανικής επανάστασης ως τις αρχές του 19ου αιώνα η τεχνολογία πυροδότησε την ανάπτυξη και μεταμόρφωσε την οικονομία. Στην εποχή μας η ψηφιακή φωτογραφία εξαφάνισε τις αναλογικές μηχανές σε λιγότερο από είκοσι χρόνια, ενώ οι εφημερίδες βρίσκονται σε έναν αγώνα ζωής και θανάτου για να επιβιώσουν από την επέλαση των διαδικτυακών πηγών ενημέρωσης.
Στην έρευνα του "Disruptive technologies: Advances that will transform life, business and the global economy" η McKinsey προσπαθεί να εντοπίσει τις τεχνολογίες που θα έχουν μεγάλο αντίκτυπο στην οικονομία από σήμερα ως το 2025 και θα ανατρέψουν καθιερωμένες δομές.
Σύμφωνα με την McKinsey οι σημαντικές τεχνολογίες μπορούν να εμφανιστούν σε οποιονδήποτε κλάδο και να εξελιχθούν από οποιονδήποτε επιστημονικό τομέα, αλλά έχουν τέσσερα κοινά βασικά χαρακτηριστικά: α) υψηλό βαθμό τεχνολογικής αλλαγής, β) διευρυμένο πεδίο επιρροής γ) μεγάλο οικονομικό αντίκτυπο και δ) «ανατρεπτικές» ιδιότητες.
Αναλυτικά:
α) Οι ανατρεπτικές τεχνολογίες οδηγούν σε απότομες αλλαγές όσον αφορά την απόδοση και την τιμή σε σχέση με εναλλακτικές λύσεις.
β) Mια τεχνολογία για να είναι ανατρεπτική πρέπει να αφορά ένα μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων και να επηρεάζει ένα μεγάλο φάσμα μηχανημάτων, υπηρεσιών και προϊόντων.
γ) Μια ανατρεπτική τεχνολογία πρέπει να έχει μεγάλο οικονομικό αντίκτυπο. Nα οδηγεί σε αναδιάταξη κερδών, να ενισχύει την ανάπτυξη και να καθορίζει το μέλλον κεφαλαιακών επενδύσεων.
δ) Οι τεχνολογίες που είναι σημαντικές αλλάζουν το status quo, μεταμορφώνοντας τον τρόπο που ζουν και εργάζονται οι άνθρωποι, δημιουργώντας νέες ευκαιρίες, δίνοντας ώθηση στην ανάπτυξη και χαρίζοντας συγκριτικά πλεονεκτήματα σε χώρες.
Οι αναλυτές της McKinsey εξέτασαν πάνω από 100 τεχνολογίες με βάση τα τέσσερα κριτήρια, για να καταλήξουν στις δώδεκα πιο «ανατρεπτικές»:
Τεχνολογία cloud: Με την τεχνολογία cloud μπορεί να αποκτήσει κανείς πρόσβαση σε αρχεία, εφαρμογές και υπηρεσίες σε ένα δίκτυο ή στο ίντερνετ, με τη χρήση ελάχιστης ή καθόλου υπολογιστικής ισχύος. Οι χρήστες των υπηρεσιών cloud έχουν πρόσβαση σε μεγαλύτερη υπολογιστική ισχύ χωρίς να χρειάζεται να επενδύσουν μεγάλα ποσά σε εξοπλισμό.
Η τεχνολογία επιτρέπει την εκρηκτική ανάπτυξη διαδικτυακών υπηρεσιών, από την απλή αναζήτηση ως τo online streaming και την αποθήκευση αρχείων και δεδομένων, μέχρι λειτουργίες που επιτρέπουν σε φορητές συσκευές να εκτελούν σύνθετες ενέργειες όπως το να αντιδρούν σε φωνητικές εντολές.
Το cloud έχει τη δυνατότητα να βελτιώσει την οικονομική απόδοση εταιρειών και κυβερνήσεων και να προσφέρει μεγαλύτερη ευελιξία. Τέλος μπορεί να επιτρέψει την εμφάνιση νέων επιχειρηματικών μοντέλων, συμπεριλαμβανομένων όλων των «pay as you go» υπηρεσιών.
Αυτόνομα οχήματα: Σήμερα υπάρχει η δυνατότητα να κατασκευαστούν αυτοκίνητα, φορτηγά, αεροπλάνα και πλοία που είναι τελείως αυτόνομα.
Από τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη ως τα αυτοκίνητα της Google, οι τεχνολογίες της τεχνητής νοημοσύνης, των αισθητήρων, των ενεργοποιητών και της μηχανικής όρασης που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή αυτών των μηχανών βελτιώνονται διαρκώς.
Τα επόμενα δέκα χρόνια, τα αυτόνομα οχήματα ενδέχεται να προκαλέσουν επανάσταση στις μεταφορές.
Η οδική ασφάλεια, η μειωμένη εκπομπή ρύπων και η αύξηση του ελεύθερου χρόνου και εργασίας (για τους οδηγούς που δεν θα χρησιμοποιούν τα χέρια τους) είναι μερικά από τα πλεονεκτήματα που παρουσιάζουν. Εν τω μεταξύ, εμπορικά, χαμηλού κόστους μη επανδρωμένα αεροσκάφη και ημιβυθιζόμενα σκάφη μπορούν να χρησιμοποιηθούν για διάφορες εφαρμογές.
Αποθήκευση ενέργειας. Στην τεχνολογία αποθήκευσης ενέργειας περιλαμβάνονται οι μπαταρίες και άλλα συστήματα που αποθηκεύουν ενέργεια για μελλοντική χρήση. Οι μπαταρίες ιόντων λιθίου και οι κυψέλες καυσίμου χρησιμοποιούνται ήδη σε μηχανές ηλεκτρικών και υβριδικών αυτοκινήτων, όπως και σε δισεκατομμύρια φορητές καταναλωτικές συσκευές. Όσον αφορά τις μπαταρίες ιόντων λιθίου, η απόδοση αυξάνεται συνεχώς ενώ το κόστος μειώνεται, με το αντίστοιχο ανά μονάδα αποθήκευσης να υποχωρεί δραματικά τα τελευταία χρόνια.
Την επόμενη δεκαετία, η εξέλιξη στην τεχνολογία αποθήκευσης, μπορεί να καταστήσει τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα ανταγωνιστικά των βενζινοκίνητων.
Στην παραγωγή ενέργειας, τα εξελιγμένα συστήματα αποθήκευσης μπορούν να βοηθήσουν να εξαπλωθεί η ηλιακή και η αιολική ενέργεια, να προσφέρουν καλύτερη διαχείριση στις ώρες αιχμής και να μειώσουν το κόστος, επιτρέποντας στις εταιρείες κοινής ωφέλειας να αναβάλουν την επέκταση των υποδομών τους. Στις αναπτυσσόμενες οικονομίες, οι μπαταρίες και τα ηλιακά συστήματα έχουν τη δυνατότητα να φέρουν αξιόπιστες μορφές ενέργειας σε μέρη που δεν είχαν φτάσει ποτέ στο παρελθόν.
Tρισδιάστατη εκτύπωση: Μέχρι σήμερα η τρισδιάστατη εκτύπωση έχει χρησιμοποιηθεί από βιομηχανικούς σχεδιαστές και χομπίστες. Ωστόσο, οι μηχανές προσθετικής παρασκευής βελτιώνονται, το εύρος των υλικών μεγαλώνει και οι τιμές υποχωρούν ταχύτατα, φέρνοντας την τρισδιάστατη εκτύπωση σε ένα σημείο που μπορεί να βρει μεγάλη απήχηση στους καταναλωτές και σε διάφορους τομείς.
Με την τρισδιάστατη εκτύπωση, μια ιδέα μπορεί να περάσει κατευθείαν από ένα σχέδιο σε ένα ολοκληρωμένο κομμάτι ή προϊόν, παρακάμπτοντας πολλά ενδιάμεσα στάδια.
Το πιο σημαντικό είναι ότι η τρισδιάστατη εκτύπωση επιτρέπει την άμεση παραγωγή ενός προϊόντος, γεγονός θα έχει σημαντικές επιπτώσεις για τις εφοδιαστικές αλυσίδες. Επιπλέον η τρισδιάστατη εκτύπωση μπορεί να μειώσει την ποσότητα των υλικών που χρησιμοποιούνται και να επιτρέψει την κατασκευή προϊόντων που είναι αδύνατον να κατασκευαστούν με τις παραδοσιακές τεχνικές.
Επιστήμονες έχουν «βιοεκτυπώσει» ανθρώπινα όργανα, χρησιμοποιώντας ως πρώτη ύλη βλαστοκύτταρα.
Το ίντερνετ των πραγμάτων: Στο ίντερνετ των πραγμάτων αισθητήρες και ενεργοποιητές τοποθετούνται σε αντικείμενα (από βηματοδότες μέχρι αυτοκινητόδρομους), επιτρέποντας τη σύνδεσή τους σε δίκτυα. Τα δίκτυα αυτά παράγουν τεράστιες ποσότητες δεδομένων, τα οποία αναλύουν υπολογιστές.
Από την παρακολούθηση της παραγωγής ενός εργοστασίου ως τη μέτρηση της υγρασίας σε καλλιέργειες και τη ροή του νερού σε αγωγούς, η τεχνολογία αυτή επιτρέπει σε επιχειρήσεις και δημόσιους οργανισμούς να διαχειριστούν στοιχεία ενεργητικού, να βελτιώσουν την παραγωγή και να δημιουργήσουν νέα επιχειρηματικά μοντέλα.
Επιπλέον, έχει τη δυνατότητα να βοηθήσει στην παρακολούθηση της κατάστασης των ασθενών με χρόνιες παθήσεις και να αντιμετωπίσει μία από τις βασικές αιτίες για την αύξηση του κόστους υγειονομικής περίθαλψης.
Κινητό ίντερνετ (mobile internet): Μέσα σε λίγα χρόνια, οι φορητές συσκευές με ασύρματη σύνδεση έχουν μετατραπεί από πολυτέλεια για λίγους σε τρόπο ζωής για πάνω από 1 δισεκατομμύριο ανθρώπους που έχουν smartphones και tablets. Στις ΗΠΑ περίπου το 30% της πλοήγησης στο διαδίκτυο και το 40% της χρήσης των social media γίνεται από κινητές συσκευές.
Ως το 2015 η χρήση του ασύρματου δικτύου αναμένεται να ξεπεράσει τη χρήση των ενσύρματων.
H νέα τεχνολογία του κινητού ίντερνετ αναπτύσσεται ραγδαία, με «έξυπνες διεπιφάνειες» και νέα φόρματ, όπως οι «φορετές συσκευές».
To κινητό ίντερνετ μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε επιχειρήσεις και στον δημόσιο τομέα, βελτιώνοντας την εκτέλεση υπηρεσιών και δημιουργώντας ευκαιρίες για την αύξηση της παραγωγικότητας των υπαλλήλων.
Στις αναπτυσσόμενες οικονομίες, δισεκατομμύρια άνθρωποι μπορούν να αποκτήσουν πρόσβαση στο ίντερνετ.
Εξελιγμένη ρομποτική: Τις τελευταίες δεκαετίες τα βιομηχανικά ρομπότ χρησιμοποιούνταν για την εκτέλεση δύσκολων, επικίνδυνων και «βρόμικων» εργασιών.
Τα ρομπότ αυτά ήταν ακριβά, ογκώδη και δισκίνητα, στερεωμένα στο πάτωμα και χωρισμένα από τους εργάτες με κάγκελα, για την αποφυγή ατυχημάτων. Σήμερα, πιο εξελιγμένα ρομπότ έχουν πιο ανεπτυγμένες αισθήσεις, υψηλότερη ευφυΐα και ευελιξία, λόγω των τεχνολογικών αλμάτων στη μηχανική όραση, στην τεχνητή ευφυΐα και στους αισθητήρες.
Είναι πιο εύκολο για τους εργάτες να προγραμματίσουν τα νέα ρομπότ, τα οποία είναι πιο μικρά και προσαρμόζονται πιο εύκολα στους χώρους εργασίας.
Οι εξελίξεις αυτές θα κάνουν πιο εύκολη την αντικατάσταση της ανθρώπινης εργασίας από ρομπότ σε διάφορες μεταποιητικές εργασίες και σε διάφορες υπηρεσίες, όπως η καθαριότητα και η συντήρηση.
Η τεχνολογία αυτή μπορεί να οδηγήσει και σε νέους τύπους χειρουργικών ρομπότ και προσθετικών μελών, που μπορούν να βοηθήσουν τους ανθρώπους με προβλήματα κίνησης.
Προηγμένα υλικά: Τα τελευταία χρόνια οι επιστήμονες έχουν ανακαλύψει τρόπους για την παραγωγή υλικών με εκπληκτικές ιδιότητες, όπως έξυπνα υλικά που καθαρίζονται ή επιδιορθώνονται μόνα τους: Μέταλλα μνήμης που επιστρέφουν στο αρχικό τους σχήμα, πιεζοηλεκτρικά κεραμικά και κρύσταλλα που μετατρέπουν την πίεση σε ενέργεια και νανοϋλικά. Τα νανοϋλικά, ειδικότερα, ξεχωρίζουν όσον αφορά τον μεγάλο βαθμό εξέλιξης, το ευρύ πεδίο εφαρμογής και τον μεγάλο αντίκτυπο που ενδέχεται να έχουν μακροπρόθεσμα στην οικονομία.
Στη νανοκλίμακα, συνηθισμένες ουσίες αποκτούν νέες ιδιότητες - μεγαλύτερη δραστικότητα, εκπληκτική αντοχή στο βάρος και ασυνήθιστες ηλεκτρικές ιδιότητες – οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν σε νέους τύπους φαρμάκων και κατασκευαστικά υλικά. Προηγμένα υλικά όπως το γραφένιο και οι νανοσωλήνες ενδέχεται να έχουν μεγάλο αντίκτυπο.
Για παράδειγμα το γραφένιο και οι νανοσωλήνες μπορούν να χρησιμοποιηθουν σε υπερμπαταρίες και ηλιακά πάνελ. Εν τω μεταξύ, φαρμακευτικές κάνουν ήδη έρευνες με νανοϋλικά σε στοχευμένες θεραπείες για ασθένειες όπως ο καρκίνος.
Aνανεώσιμη ενέργεια: Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας όπως η ηλιακή, η αιολική και η υδροηλεκτρική δημιουργούν υποσχέσεις για αστείρευτα αποθέματα χωρίς επιπτώσεις στο περιβάλλον. Η τεχνολογία στα φωτοβολταϊκά στοιχεία εξελίσσεται ταχύτατα.
Τις δύο τελευταίες δεκαετίες, το κόστος της ενέργειας που παράγεται από φωτοβολταϊκά έχει υποχωρήσει 90%.
Εν τω μεταξύ, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας όπως η αιολική και η ηλιακή χρησιμοποιούνται μαζικά σε ανεπτυγμένες οικονομίες όπως οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Επιπρόσθετα, η Κίνα και η Ινδία καταστρώνουν δυναμικά σχέδια για τη χρήση ηλιακής και αιολικής ενέργειας, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε ακόμα μεγαλύτερη ανάπτυξη και σε περιορισμό των ανησυχιών για τη μόλυνση.
Γονιδιωματική νέας γενιάς: Σήμερα ένα ανθρώπινο γονιδίωμα μπορεί να αποκρυπτογραφηθεί σε λίγες ώρες έναντι μερικών χιλιάδων δολαρίων, διαδικασία που χρειάστηκε 13 χρόνια και $2,7 δισ. για να πραγματοποιηθεί (Ηuman Genome Project). Με μεθόδους ταχύτατης ανάγνωσης των αλληλουχιών του DNA και με εξελιγμένες υπολογιστικές ικανότητες, οι επιστήμονες μπορούν να εξετάσουν με συστηματικό τρόπο πώς οι γενετικές παραλλαγές οδηγούν σε ασθένειες και σε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά.
Συσκευές ανάγνωσης χαμηλού σχετικά κόστους μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε διαγνώσεις ρουτίνας, βελτιώνοντας τη θεραπεία με την προσαρμογή της στα ειδικά χαρακτηριστικά του ασθενή.
Το επόμενο βήμα είναι η συνθετική βιολογία, η δυνατότητα μετάλλαξης οργανισμών με το «γράψιμο» του DNA.
Οι εξελίξεις αυτές στην επιστήμη της γενετικής ενδέχεται να έχουν αξιοσημείωτο αντίκτυπο στην ιατρική, τη γεωργία, καθώς και στην παραγωγή ουσιών υψηλής αξίας όπως τα βιοκαύσιμα.
Εξελιγμένες τεχνικές εξόρυξης πετρελαίου και αερίου: Η δυνατότητα εξόρυξης των λεγόμεων μη συμβατικών αποθεμάτων από πετρώματα σχιστόλιθου είναι μια τεχνολογική επανάσταση που προετοιμαζόταν εδώ και τέσσερις δεκαετίες.
Ο συνδυασμός της οριζόντιας εξόρυξης και της υδρορωγμάτωσης επέτρεψε την πρόσβαση σε αποθέματα πετρελαίου και αερίου που δεν ήταν οικονομικά προσβάσιμα με τις καθιερωμένες μεθόδους εξόρυξης.
Με νέες βελτιώσεις, η τεχνολογία αυτή μπορεί να αυξήσει την προσφορά ορυκτών καυσίμων για αρκετές δεκαετίες και να προσφέρει τρομερά οφέλη για ενεργοβόρες βιομηχανίες.
Στο τέλος η βελτίωση της τεχνολογίας για την εξόρυξη πετρελαίου και αερίου μπορεί να απελευθερώσει νέους τύπους αποθεμάτων, όπως το μεθάνιο από κλίνες άνθρακα και τους υδρίτες μεθανίου.
Αυτοματοποίηση της εργασίας γνώσης (knowledge work). H πρόοδος στην τεχνητή νοημοσύνη και στις διεπειφάνειες (αναγνώριση φωνής) επιτρέπει την αυτοματοποίηση πολλών εργασιών που μέχρι σήμερα θεωρούνταν απίθανο να εκτελέσουν μηχανές. Για παράδειγμα, ορισμένοι υπολογιστές μπορούν να απαντήσουν σε ερωτήσεις που δεν είναι προκαθορισμένες (ερωτήσεις σε καθημερινή γλώσσα και όχι γραμμένες ως κώδικας), οπότε πελάτες ή καταναλωτές χωρίς ειδική εκπαίδευση μπορούν να λάβουν απαντήσεις μόνοι τους.
Αυτό ανοίγει τον δρόμο για ριζικές αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο οργανώνεται και εκτελείται η εργασία γνώσης. Πολύπλοκα εργαλεία ανάλυσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να ενισχύσουν τις ικανότητες υψηλά καταρτισμένων υπαλλήλων.
Παράλληλα, καθώς αυξάνονται οι εργασίες που μπορούν να γίνουν από μηχανήματα, δεν αποκλείεται να αυτοματοποιηθούν πλήρως ορισμένα είδη εργασιών.
*Πρόκειται για την καταγραφή των δεδομένων, την ανάλυση τους και την παροχή συμβουλών, με βάση τις πληροφορίες, που προκύπτουν από τα δεδομένα. Εκτελείται από τους ειδικούς σε κάθε τομέα ενός οργανισμού. Αν και η εργασία γνώσης αρχικά θεωρούνταν η απλή καταγραφή των δεδομένων και ο υπολογισμός τους, η οποία μπορούσε να γίνει από οποιονδήποτε υπάλληλο μιας εταιρείας, προσδιορίστηκε τελικά ως τομέας εργασίας από τον Drucker το 1973.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου