Με την παραγωγή ανά στρέμμα σε κάθε κύκλο καλλιέργειας πλευρώτους να φθάνει τους 10 τόνους μανιτάρια, ο τζίρος ανάλογα με την ποιότητα των μανιταριών μπορεί να φθάσει έως και 30.000 ευρώ
Προ των πυλών βρίσκεται νέο χρηματοδοτικό πρόγραμμα που επιδοτεί για πρώτη φορά την καλλιέργεια και μεταποίηση μανιταριών στη χώρα μας. Πρόκειται για καλλιέργεια με μεγάλες προοπτικές κέρδους, που σύντομα θα ενταχθεί σε πρόγραμμα επιδότησης τόσο η παραγωγή όσο και η μεταποίηση μανιταριών.
Στον νέο επενδυτικό νόμο η εφαρμογή του οποίου αναμένεται το επόμενο διάστημα προστέθηκε μια νέα κατηγορία επενδύσεων που αφορούν στην καλλιέργεια, παραγωγή και μεταποίηση μανιταριών. Η επένδυση επιχορηγείται με ποσοστό που διαφέρει ανά γεωγραφική περιοχή και μπορεί να φτάσει μέχρι και το 50%. Σύμφωνα με το ΦΕΚ αρ. φύλλου 465 /25-2-14 καθορίζονται εκ νέου τα επενδυτικά σχέδια που αφορούν την παραγωγή, τη μεταποίηση και εμπορία γεωργικών προϊόντων, συμπεριλαμβάνοντας πλέον και τα μανιτάρια που αποτελούν μια άκρως ελκυστική επένδυση.
Στην Ελλάδα καλλιεργούνται σε ευρεία κλίμακα δύο είδη μανιταριών, το λευκό μανιτάρι και το μανιτάρι πλευρώτους, αλλά η παραγωγή υπολείπεται της ζήτησης και οι καταναλωτικές ανάγκες καλύπτονται με εισαγωγές χιλιάδων τόνων κάθε χρόνο από χώρες όπως η Πολωνία, η Ολλανδία, η Ισπανία και η Τουρκία.
Με την παραγωγή ανά στρέμμα σε κάθε κύκλο καλλιέργειας πλευρώτους να φθάνει τους 10 τόνους μανιτάρια, ο τζίρος ανάλογα με την ποιότητα των μανιταριών μπορεί να φθάσει έως και 30.000 ευρώ.
Η καλλιέργεια των μανιταριών θεωρείται μια πρώτης τάξεως επένδυση για μικρές αγροτουριστικές μονάδες, για φάρμες βιολογικών προϊόντων, με την προϋπόθεση ότι το προϊόν μπορεί να διοχετεύεται τοπικά. Η τιμή του παραγωγού εκεί ξεπερνάει τις τιμές λιανικής που φθάνει τα 4 ευρώ ανά κιλό, γιατί είναι φρέσκο και υψηλότερης ποιότητας.
Ολοι οι νέοι καλλιεργητές θα πρέπει να γνωρίζουν ότι το αντικείμενο της καλλιέργειας απαιτεί στοιχειώδεις γνώσεις μυκητολογίας και βιολογίας του μανιταριού.
Απαιτητική εργασία
Η καλλιέργεια των μανιταριών είναι ιδιαίτερα απαιτητική εργασία που εξαρτάται από πάρα πολλούς παράγοντες (θερμοκρασία, υγρασία, διοξείδιο του άνθρακα, φωτισμός, ταχύτητα αέρα, ποσότητα φρέσκου αέρα, υγιεινή-ασθένειες, σύστημα κλιματισμού, ποιότητα νερού, είδος ύγρανσης, συνθήκες μεταφοράς υποστρώματος, υβρίδιο, υπόστρωμα, συγχρονισμός απαραίτητων περιβαλλοντικών ρυθμίσεων με τις βιολογικές απαιτήσεις του μύκητα, κλιματολογικές συνθήκες περιοχής, τεχνικές συλλογής κ.τ.λ.).
H καλλιέργεια του μανιταριού πλευρώτους είναι ευκολότερη και φθηνότερη σε σχέση με αυτή του λευκού μανιταριού, καθώς είναι απλούστερη η διαδικασία παρασκευής του υποστρώματος και χρειάζεται μικρότερη επένδυση για κατασκευή των θαλάμων καλλιέργειας (θερμοκηπιακού τύπου με μόνωση υαλοβάμβακα). Ωστόσο και για το μανιτάρι αυτό απαιτείται κλιματισμός των θαλάμων και ρύθμιση των περιβαλλοντικών συνθηκών (θερμοκρασία, αερισμός, φωτισμός, σχετική υγρασία κ.τ.λ.) καθ' όλη την παραγωγική διαδικασία.
Τα μανιτάρια προτιμούν να μεγαλώνουν πάνω σε δένδρα - κορμούς ζωντανούς ή νεκρούς, ξύλα κ.τ.λ. λέγονται αλλιώς και ελατομανίτες, γιατί προτιμούν να φύονται πάνω σε έλατα. Στην οργανωμένη καλλιέργεια ο κορμός του δένδρου έχει αντικατασταθεί με αλλά υλικά που περιέχουν λυγνίνη και κυτταρίνη. Σαν καλύτερο από άποψη παραγωγικότητας και ευχρηστίας είναι το άχυρο σιτηρών.
Ελλιπής φωτισμός οδηγεί σε αποτυχία της καλλιέργειας ή σε μείωση των μανιταριών. Τα «Πλευρώτους» απαιτούν φωτισμό τουλάχιστο 120 lux. Πρόκειται για ένταση φωτός ικανή να μπορούμε να διαβάσουμε μέσα σε ένα δωμάτιο. Κατά τη διάρκεια της νύχτας δεν πειράζει ο θάλαμος να παραμένει στο σκοτάδι. Εάν το φως είναι ανεπαρκές, τότε το χρώμα των μανιταριών είναι ανοιχτό έως άσπρο και το κοτσάνι επιμηκύνεται.
Ανάπτυξη
Τα μανιτάρια πλευρώτους σε θερμοκρασίες 20-28οC αναπτύσσονται βλαστητικά, που σημαίνει ότι η ανάπτυξή τους περιορίζεται μόνο στην ανάπτυξη μυκηλίου χωρίς να εμφανίζονται μανιτάρια. Η μετατροπή της φάσης αυτής στη φάση της αναπαραγωγής γίνεται σε θερμοκρασίες κάτω των 18 βαθμών Κελσίου.
Τα πλευρώτους επίσης χρειάζονται ικανή ποσότητα φρέσκου αέρα προκειμένου να καρποφορήσουν επιτυχώς. Ο φρέσκος αέρας σκοπό έχει να απεκκρίνει το CO2 που παράγεται από την αναπνευστική δραστηριότητα του μύκητα.
Δαπάνες που καλύπτονται
• Η κατασκευή, η επέκταση, ο εκσυγχρονισμός κτιριακών, ειδικών και βοηθητικών εγκαταστάσεων, καθώς και οι δαπάνες διαμόρφωσης περιβάλλοντος χώρου, στο πλαίσιο αυτόνομων και λειτουργικών επενδυτικών σχεδίων με ολοκληρωμένο χαρακτήρα.
• Η αγορά καινούργιων μεταφορικών μέσων διακίνησης υλικών και προϊόντων εντός του χώρου της εντασσόμενης μονάδας (μέσα εσωτερικής μεταφοράς).
• Αυτοκινούμενα γεωργικά μηχανήματα (γεωργικοί ελκυστήρες, συλλεκτικές μηχανές, ενσιροδιανομείς κ.λπ.) και μη αυτοκινούμενα γεωργικά μηχανήματα (παρελκόμενα ελκυστήρα, λοιπά μηχανήματα που προσαρμόζονται στα αυτοκινούμενα γεωργικά μηχανήματα κ.λπ.).
• Η αγορά και εγκατάσταση καινούργιων σύγχρονων μηχανημάτων και λοιπού εξοπλισμού.
• Τα μισθώματα χρηματοδοτικής μίσθωσης καινούργιων σύγχρονων μηχανημάτων και λοιπού εξοπλισμού του οποίου αποκτάται η χρήση, εφόσον η χρηματοδοτική μίσθωση περιλαμβάνει την υποχρέωση αγοράς αυτών κατά τη λήξη της μίσθωσης.
• Η αγορά παγίων στοιχείων ενεργητικού που συνδέονται άμεσα με μία παραγωγική μονάδα.
• Εξοπλισμός εργαστηρίων στον βαθμό που εξυπηρετεί τη λειτουργία παραγωγικής μονάδας, γεωργικών προϊόντων σύμφωνα με τα οριζόμενα ανωτέρω και τις εξαιρέσεις αυτών.
Περιζήτητα τα μανιτάρια που αναπτύσσονται σε δέντρα
Επιδότηση δικαιούται και η εναλλακτική μέθοδος καλλιέργειας μανιταριών που αναπτύσσονται σε κορμούς δέντρων. Πρόκειται άλλωστε για μανιτάρια που είναι περιζήτητα στις αγορές του εξωτερικού για τα ιδιαίτερα γαστρονομικά τους χαρακτηριστικά.
Η καλλιέργεια αυτή δεν απαιτεί από εκείνον που την εφαρμόζει ειδικές γνώσεις. Με τη μέθοδο αυτή μπορούν να καλλιεργηθούν και άλλα είδη μανιταριών, εκτός από τα πλευρώτους, όπως είναι τα μανιτάρια λεντινούλα (Shitake) και γανόδερμα (Ganoderma).
Η καλλιέργεια των μανιταριών αυτών γίνεται με εμβολιασμό στους κορμούς των δέντρων και, χρησιμοποιώντας ξύλα βάρους 3,5 τόνων η αξία των οποίων δεν υπερβαίνει τα 150 ευρώ, μπορεί να δώσει καθαρό εισόδημα από την παραγωγή και πώληση των μανιταριών της τάξης των 4.000 ευρώ.
Συνήθως δημιουργούνται τρύπες, τοποθετείται το μυκήλιο του μανιταριού και στη συνέχεια σφραγίζονται. Η διάρκεια που πρέπει να περιμένει κανείς μεταξύ του εμβολιασμού και της παραγωγής είναι δύσκολο να προβλεφθεί. Η διάρκεια αυτή ποικίλλει ανάλογα με το είδος του μύκητα, τις κλιματικές συνθήκες, τα είδη των δέντρων που χρησιμοποιούνται, κλπ.
Για την έναρξη της παραγωγής μανιταριών, υπολογίζεται μία περίοδο 6-12 μηνών, ενώ η συγκομιδή γίνεται την άνοιξη και το φθινόπωρο.
Σε σχέση με την καλλιέργεια του μύκητα σε διάφορα υποστρώματα (ρύζι, πριονίδια, άχυρα) σε ελεγχόμενο περιβάλλον, η καλλιέργεια του μυκηλίου σε κορμούς ξύλου προσφέρει τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα, όπως είναι:
Δεν απαιτεί σημαντικά κεφάλαια για την καλλιέργεια.
Το κόστος των ημερομισθίων κατά τη φάση της συντήρησης είναι μικρό.
Το κόστος της ενέργειας είναι σχεδόν μηδενικό.
Τα μανιτάρια που παράγονται με αυτή τη μέθοδο, έχουν μία ιδιαίτερη γεύση.
Η όλη παραγωγική διαδικασία έχει την εικόνα της φυσικής παραγωγής και μάλιστα βιολογικής
Αξιοποιείται η ξυλεία χαμηλής εμπορικής αξίας με την παραγωγή μανιταριών υψηλής αξίας.
Εχει όμως η μέθοδος αυτή μερικά μειονεκτήματα, όπως είναι:
Δεν έχει μεγάλη παραγωγικότητα
Δεν είναι εύκολο να διασφαλισθεί μία σταθερή παραγωγή μανιταριών κατά τη διάρκεια των ετών.
Η παραγωγή επηρεάζεται από τις κλιματικές μεταβολές αλλά και από την επίδραση βιολογικών παραγόντων (έντομα, ανταγωνιστικοί μύκητες).
Η καλλιέργεια με κορμούς ξύλου σε ελεγχόμενο περιβάλλον δίνει καλύτερα αποτελέσματα από την καλλιέργειά τους στο δάσος.
Τα νωπά μανιτάρια διατηρούνται για μια μικρή διάρκεια, δηλαδή μερικές ημέρες έως μία εβδομάδα. Μετά τη συγκομιδή τους τα μανιτάρια πρέπει να ψύχονται στους (1-2ο C) το ταχύτερο δυνατόν.
Ανάλογα με την περιοχή το ύψος της επιχορήγησης
Η επένδυση είτε για την καλλιέργεια, είτε για τη μεταποίηση μανιταριών, επιχορηγείται με ποσοστά που διαφέρουν ανά γεωγραφική περιοχή και μπορούν να φτάσουν μέχρι και το 50% σε κάποιες περιφέρειες. Θα πρέπει βέβαια να τονιστεί ότι ένας από τους βασικούς στόχους του επενδυτικού νόμου είναι η δημιουργία επενδύσεων που ενισχύουν την παραγωγική ικανότητα της χώρας μέσα από τη σύσταση επενδυτικών προτάσεων που υπογραμμίζουν το πνεύμα της συνεργασίας, αφού σχεδόν για το σύνολο των επενδυτικών προτάσεων πάνω από ένα όριο ήταν και είναι απαραίτητη η δημιουργία εταιρείας.
Αυτό όπως είναι γνωστό στις περισσότερες εκ των περιπτώσεων προϋποθέτει την ύπαρξη τουλάχιστον δυο εταίρων. Κατά συνέπεια λοιπόν, εύκολα μπορεί να συμπεράνει κανείς ότι μέσα από αυτήν τη λογική μπορεί να ξεπεραστεί και το εμπόδιο που για κάποιους θα αποτελούσε το υψηλό ελάχιστο όριο της επένδυσης που είναι τα 100.000 ευρώ.
Αλλωστε δεν πρέπει να ξεχνά κανείς ότι ο επενδυτικός νόμος απαιτεί από τον ιδιώτη επενδυτή συμμέτοχη στην επένδυση ποσοστού ίσου μόλις με 25% εφόσον στο χρηματοδοτικό σχήμα της επένδυσης θα έχει προβλεφθεί και η λήψη μεσομακροπρόθεσμου δανείου για το οποίο ο επενδυτής δεν είναι υποχρεωμένος να προσκομίσει εγκριτική απόφαση τραπέζης δανείου στη φάση της υποβολής του φακέλου.
Κώστας Νάνος, ΕΘΝΟΣ