Επιτέλους – αν και έχουμε αργήσει χαρακτηριστικά – συνειδητοποιήσαμε την σπουδαιότητα της γαστρονομίας στην ενίσχυση του τουριστικού προϊόντος. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Τί αποκαλείται παγκοσμίως γαστρονομικός τουρισμός; Και πως αυτός μπορεί να λειτουργήσει καταλυτικά στην διαφοροποίηση του “τουριστικού μας προϊόντος”. Πράγματι, πουλάμε Ελλάδα, αλλά τί εννοούμε; Θάλασσα, ήλιο και ηλιοβασιλέματα; Μουσακά, σουβλάκι και τζατζίκι; Αυτό είμαστε μόνον; Όχι δεν είμαστε!
Προσδιορίζοντας λοιπόν τον όρο “γαστρονομικός τουρισμός”, σε διεθνές επίπεδο, εννοείται η μορφή ενός εναλλακτικού τρόπου διακοπών, στον οποίο κυριαρχεί η κουλτούρα της τοπικής κουζίνας.
Με δεδομένο δε ότι σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού, το 44% των ταξιδιωτών ανά τον κόσμο, θεωρεί το φαγητό ως ένα από τα πρωτεύοντα και σημαντικότερα κριτήρια του τόπου που θα επισκεφθούν, τότε νομίζω ότι αντιλαμβάνεστε την σπουδαιότητα. Θα υπογραμμίσω επίσης ότι οι ταξιδιώτες έχουν αλλάξει κατεύθυνση και προσανατολισμό στο τρόπο με τον οποίο επιλέγουν έναν προορισμό. Σύμφωνα μάλιστα με πρόσφατες έρευνες, ένα σημαντικό ποσοστό (άνω του 25%) ευκατάστατων με υψηλό μορφωτικό επίπεδο - κυρίως Ευρωπαίων ταξιδιωτών - αναζητούν πρωτότυπες βιωματικές εμπειρίες πέρα από το γνωστό και παρωχημένο, ενδεχομένως, δίπτυχο: ήλιος, θάλασσα.
Πέρα από κάθε ανάγκη για ξεκούραση, για διασκέδαση και για αναψυχή, ο σύγχρονος ταξιδιώτης – επισκέπτης, αναζητά σε κάθε προορισμό την ικανοποίηση διάφορων ιδιαίτερων αναγκών και επιθυμιών του, με βάση τις δικές του αξίες, τις προτεραιότητες και βέβαια το πορτοφόλι. Εστιάζεται έτσι, σε ένα φάσμα υπηρεσιών πολύ πιο συγκεκριμένο, πολύ πιο ιδιαίτερο. Και εκεί είναι που κρύβεται και το μυστικό της επιτυχίας. Η επαφή με αυτά τα “ιδιαίτερα” του κάθε τόπου. Το επίκεντρο, για την πρώτη του αναζήτηση και μετέπειτα στοχευμένη επιλογή.
Να αναφέρουμε λοιπόν τα δεδομένα μας, τα προτερήματά μας:
- Όλη η ελλαδική επικράτεια διαθέτει τεράστια ποικιλία πρώτων υλών και προϊόντων άριστης ποιότητας πολλά εκ των οποίων είναι αναγνωρισμένα ως ΠΟΠ (Προϊόντα δηλαδή με Ονομασία Προέλευσης)
- Διαθέτουμε ανεξάντλητο πλούτο παραδοσιακών συνταγών που διαφέρουν ακόμη και από χωριό σε χωριό.
- Τη Μεσογειακή δίαιτα, η οποία επικρατεί ως το ιδανικότερο μοντέλο διατροφής για τον σύγχρονο άνθρωπο, τόσο για τις ευεργετικές της ιδιότητες, όσο και για την μακροζωία. – Να αναφέρω εδώ ότι η Ικαρία αποτελεί την μοναδική περιοχή η οποία έχει ενταχθεί στην αποκαλούμενη Blue Zone της μακροβιότητας σε παγκόσμιο επίπεδο. Η λίστα περιλαμβάνει μόλις 5 περιοχές: Την Σικελία, την Οκινάουα της Ιαπωνίας, την Λόμα Λίντα της Καλλιφόρνια και την Νικόγια Πενινσούλα στην Κόστα Ρίκα.
Τα 5 βασικά ελαττώματά μας:
- Δεν έχουμε κάνει συντονισμένες προσπάθειες ως προς το κομμάτι του γαστρονομικού τουρισμού ή αν έχουν γίνει είναι λίγες και αποσπασματικές.
- Δεν έχουμε κατανοήσει το πόσο σημαντική είναι η γαστρονομία στην επιλογή ενός ταξιδιώτη και έχουμε επαναπαυτεί στο ότι η θάλασσα και ο ήλιος αρκούν.
- Προσφέρουμε στο πρωινό των ξενοδοχείων έτοιμα σκευάσματα άλλων χωρών – ούτε καν ελληνικό μέλι - και στα εστιατόριά μας σερβίρουμε - τουλάχιστον - προτηγανισμένες πατάτες!
- Δεν έχουμε σαφή εικόνα των προϊόντων μας, αφού δεν είναι ουσιαστικά καταγεγραμμένα πουθενά.
- Η απίστευτη γραφειοκρατία που χρειάζεται ένας παραγωγός, μία μικρή οικοτεχνία, μία αγροτουριστική μονάδα για να μπορέσει να πιστοποιήσει τα προϊόντα του, να τα πουλήσει, να τα εξάγει.
Τι συμβαίνει στη γειτονική Ιταλία
Η Ιταλία, έχει αναγάγει τον γαστρονομικό τουρισμό ως το νούμερο ένα χαρτί της. Αυτά ίσως να είναι λίγο πολύ γνωστά. Αυτό όμως που ενδεχομένως δεν είναι γνωστό, είναι ότι ετοιμάζει μία Ντίσνειλαντ ιταλικής γαστρονομίας.
Τι εννοώ; Μιλάμε για ένα θεματικό πάρκο 250 περίπου στρεμμάτων όπου θα στεγάζονται 125 εστιατόρια, παντοπωλεία, χώροι για μαθήματα μαγειρικής, αλλά και θερμοκήπιο. Το όνομά του θα είναι Fico Eataly World ή αλλιώς η Ντίσνειλάντ του φαγητού, θα βρίσκεται στην Μπολόνια μέσα στην βιομηχανική της ζώνη και τα εγκαίνιά του αναμένονται μέσα στο 2015. Η τιμή του εισιτηρίου δε θα ξεπερνά τα 13 ευρώ και οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν την ιταλική γαστρονομική παράδοση χωρίς να χρειάζεται να ταξιδέψουν σε ολόκληρη τη χώρα. O πρόεδρος του μάλιστα, Oscar Farinetti, δήλωσε μάλιστα σε διεθνή τηλεοπτικά μέσα ότι αναμένει 6 εκατομμύρια τουρίστες ήδη από τον πρώτο χρόνο, ενώ εκτιμά ότι τα έσοδα θα ξεπεράσουν τα 118 εκατ. ευρώ μέσα στην πρώτη 5ετία. Επιπλέον, να μην ξεχνάμε και το κίνημα του Slow Food που ενώ ξεκίνησε από την Ιταλία, έχει επεκταθεί σε όλον τον κόσμο, διοχετεύοντας γαστρονομικούς τουρίστες όχι μόνον στην Ιταλία, αλλά και σε άλλες χώρες μέσα από τα μεγάλα γαστρονομικά φεστιβάλ που πραγματοποιεί. Έχω παραστεί και εγώ σε δύο από αυτά στην Βόρειο Ιταλία και συγκεκριμένα στην επαρχία της Άλμπα και του Μπρα, οπότε έχω σαφή εικόνα τους για το πόσο άρτια οργανωμένα είναι.
Οι ελληνικές πρωτοβουλίες
Θα ήταν άδικο να μην αναφερθούμε και στις δικές μας – ελληνικές πρωτοβουλίες – οι περισσότερες από τις οποίες ωστόσο ξεκίνησαν πριν από λίγα χρόνια δυστυχώς και όχι πριν από μερικές δεκαετίες. Πρόκειται είτε για διευρυμένη παρουσία σε διεθνείς εκθέσεις και συνέδρια ή για γαστρονομικά φεστιβάλ που συνεισφέρουν στην προώθηση της εν λόγω περιοχής. Ενδεικτικά θα αναφέρω:
- “Τους Δρόμους της Ελιάς”, αναγνωρισμένοι πλέον και από την UNESCO με συνεργασία 22 μεσογειακών ελαιοπαραγωγικών χωρών,
- “Τα Βορεινά – Οι Δρόμοι του Κρασιού”, όπου γίνεται μια ιδιαίτερη προσπάθεια διείσδυσης στη γερμανική τουριστική αγορά μέσω του Οινοτουρισμού.
- ”Το Mount Athos Kouzina” -πλέον φέτος “Mount Athos Gourmet”- μέχρι πέρυσι για την προ του Άθω περιοχή – Με αποκορύφωμα την φετινή παρουσίαση συνταγών στο εστιατόριο του Jamie Oliver στο Λονδίνο, αλλά και την επίσκεψη του αρχισυντάκτη του περιοδικού του Οliver στην περιοχή, ο οποίος δημοσίευσε εκτενέστατο και αναλυτικότατο ρεπορτάζ, έχοντας εκατομμύρια αναγνώστες.
- Το “Έτος Γαστρονομίας”. Πέρυσι ήταν τιμώμενη περιοχή η Σαντορίνη στην οποία και πραγματοποιήθηκε ένα ξεχωριστό συνέδριο παρουσία δημοσιογράφων από διεθνή Μέσα. Φέτος, έχουμε τιμώμενη περιοχή τις Κυκλάδες εν συνόλω.
- Το “Φεστιβάλ Γαστρονομίας Σητείας” στην Κρήτη, το οποίο πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά πέρυσι παρουσία επίσης δημοσιογράφων από το εξωτερικό.
- Το “Φεστιβάλ Γαστρονομίας ‘Νικόλαος Τσελεμεντές’ στη Σίφνο”, όπου όλες οι Κυκλάδες παρουσιάζουν τα προϊόντα τους και τις συνταγές τους. Πέρυσι μάλιστα δημοσιεύτηκαν και σχετικά άρθρα στον Καναδικό και Αμερικανικό Τύπο, ενώ αναδημοσιευτήκαν κατόπιν σε διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία.
Και άλλες, όπως το Sani Festival, η Λέσχη Γαστρονομίας Μυκόνου, το σπουδαίο Aegean Cuisine που έχει συμβάλει τα μέγιστα στην καταγραφή και αποτύπωση τόσο των συνταγών όσο και των προϊόντων, το Symposio Greek Gourmet Touring από τον Όμιλο Ξενοδοχείων Aldemar, την Ελληνική Ακαδημία Γεύσης...
Εξαιρετική και η προσπάθεια του Γιώργου Πίττα και του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου για το “Ελληνικό Πρωινό”.
Θα σταθώ ωστόσο στην πιο πρόσφατη πρωτοβουλία, η οποία μας έρχεται από τη Ζάκυνθο και που είναι η λιγότερο γνωστή, αφού βρίσκεται ακόμη σε εμβρυακή φάση. Συνδυάζει ακριβώς όλα εκείνα που είναι απαραίτητα για την βελτιστοποίηση του τουριστικού προϊόντος μέσα από την γαστρονομία, τις αγροτουριστικές μονάδες, τις παραγωγικές μονάδες τοπικών προϊόντων, τη μαζική εστίαση, αλλά και τα κέντρα πολιτισμού, τα φυσικά πάρκα ακόμη και τα μουσεία. Πρόκειται για ένα Δίκτυο επιχειρήσεων διαφορετικών δραστηριοτήτων με τον τίτλο “eco zakynthos”. Σκοπός αυτού του Δικτύου είναι η προώθηση των τοπικών προϊόντων και η δημιουργία κέντρων πώλησης τους σε κεντρικά σημεία του νησιού, η πιστοποίηση αγροτουριστικών επιχειρήσεων με άξονα τις βιολογικές πρακτικές, η παραγωγή αυθεντικών ελληνικών ποικιλιών τροφής χωρίς την παρέμβαση ανθρώπινου παράγοντα στην γενετική δομή τους σε συνεργασία με γεωπονικά πανεπιστήμια, αλλά και δραστηριότητες στην φύση. Επιπλέον, ευελπιστεί με τις δράσεις του να αποτελέσει σε λίγα χρόνια πρότυπο βιολογικό και οικολογικό νησί, το πρώτο στην Ελλάδα.
Το παράδειγμα της Κρήτης
Στα σπάργανα βρίσκεται ακόμη η ανάπτυξη του γαστρονομικού τουρισμού και στην Κρήτη, παρότι θα μπορούσε να πρωτοστατεί. Μόλις πρόσφατα μέσα από τις πρωτοβουλίες ιδιωτών με φαντασία και μεράκι ξεκίνησαν τα πρώτα βήματα. Μια τέτοια περίπτωση αποτελεί και το Cretan Paths Alternative Tourism Agency στο Καταλαγάρι του Δήμου Αρχανών Αστερουσίων, το οποίο στηρίζει κατά βάση τη λειτουργία του στην προώθηση του γαστρονομικού τουρισμού. Το Cretan Paths προσφέρει προγράμματα κομμένα και ραμμένα στα γούστα κάθε επισκέπτη μονοήμερα ή πολυήμερα τα οποία συμπεριλαμβάνουν από μαθήματα μαγειρικής, γευσιγνωσία ελαιολάδου, κρασιού και βοτάνων, μέχρι επισκέψεις σε οινοποιεία του, γυναικείους συνεταιρισμούς, παραδοσιακό ρακοκάζανο στο Στείρωνα ακόμα και γεύματα κάτω από τον γέρικο πλάτανο του Αλαγνίου. Πελάτες του γραφείου είναι συνήθως Αμερικανοί και Καναδοί, Βέλγοι και Βρετανοί. Υπάρχει όμως μεγάλο ενδιαφέρον και από άλλες χώρες.
Εν κατακλείδι
Είναι σαφές και κατανοητό ότι οι καταστάσεις και οι προδιαγραφές δεν αλλάζουν από την μία ημέρα στην άλλη. Ωστόσο, μπορούμε να κάνουμε τις απαραίτητες διορθωτικές και συμπληρωματικές κινήσεις για ένα καλύτερο μέλλον στον τομέα της τουριστικής ανάπτυξης έχοντας ως κύριο μοχλό την γαστρονομία. Γιατί ναι, η γαστρονομία αποτελεί τεράστιο μοχλό γενικότερης ανάπτυξης, μιας ανάπτυξης που τόσο έχει ανάγκη η καταταλαιπωρημένη οικονομία μας.
Γι’αυτούς τους λόγους προτείνω:
- Τη δημιουργία “Χάρτας Ελληνικών Παραδοσιακών Προϊόντων” απ‘όπου και αν προέρχονται, ΠΟΠ ή όχι, πιστοποιημένα ή μη. Θα πρέπει να καταγραφούν, να φωτογραφηθούν και να παρουσιαστούν ανά περιοχή, ανά νησί, ανά χωριό ή δυνατόν.
- Τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου Φορέα Προώθησης και ενίσχυσης μικρών παραγωγών που θα μπορεί να εκτελεί και χρέη consulting manager για εξαγωγές και περαιτέρω προώθηση εντός και εκτός Ελλάδος.
- Την τοποθέτηση ειδικού συμβούλου Γαστρονομίας στον ΕΟΤ, ο οποίος θα είναι πραγματικά γνώστης και που θα είναι αποκλειστικά αρμόδιος για θέματα συμμετοχής της χώρας μας σε μεγάλα διεθνή γαστρονομικά φεστιβάλ και εκθέσεις τροφίμων και ποτών, καθώς και εισηγητής για την δημιουργία αντίστοιχων θεματικών Φεστιβάλ σε ολόκληρο τον Ελλαδικό χώρο.
- Τη δημιουργία του 1ου Διεθνούς Γαστρονομικού Παιδικού Φεστιβάλ, εδώ στην Ελλάδα με σκοπό την διαμόρφωση γαστρονομικής συνείδησης των παιδιών και με κεντρικό άξονα την διατροφή των Ολυμπιονικών – τουλάχιστον για αρχή.
- Την ενίσχυση των υπαρχόντων πρωτοβουλιών σε όλα τα επίπεδα, από κάθε φορέα, τόσο σε τοπικό, όσο και σε επίπεδο πολιτείας.
- Την ενίσχυση των κατά τόπους Επιμελητηρίων και όχι την κατάργησή τους, αφού σε πολλές περιπτώσεις δρουν καταλυτικά βοηθώντας καίρια και έχοντας απ΄ευθείας επικοινωνία με τους ενδιαφερόμενους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το Επιμελητήριο της Ξάνθης, αλλά και εκείνο της Αρκαδίας με πρόσφατη την διοργάνωση από το τελευταίο του “1ου Αρκαδικού Πανοράματος”.
- Την ενίσχυση των Φορέων Αγροτουρισμού οι οποίοι συμβάλλουν σημαντικά στην διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος κάνοντάς το ακόμη πιο ελκυστικό. Και τέλος,
- Τη μείωση της γραφειοκρατίας σε κάθε επίπεδο.
Συμπερασματικά, η προώθηση της γαστρονομίας στον τουρισμό και το ανάποδο, σίγουρα δεν είναι μία εύκολη υπόθεση. Δε χρειάζεται ευχολόγια και μεγαλεπήβολα σχέδια. Ένα βήμα τη φορά. Χρειάζεται απλά καλύτερη διαχείριση, καλύτερη οργάνωση και σε βάθος χρόνου τουλάχιστον 10ετίας. Και είμαστε πραγματικά τυχεροί που βρισκόμαστε σε μία χώρα σαν την Ελλάδα. Ένα χωνευτήρι πολιτισμών και κουλτούρας, προϊόντων και συνταγών.
Δεν είναι κρίμα να αφήνουμε ανεκμετάλλευτη την πλούσια αυτή παρακαταθήκη μας; Δεν είναι κρίμα να καπηλεύονται την εντοπιότητα των προϊόντων μας και των παραδοσιακών πιάτων μας οι γείτονες; Να είστε βέβαιοι, πως η μικρή μας γεωγραφικά – αλλά τόσο μεγάλη σε επίπεδο γαστρονομίας – Ελλάδα, μπορεί να αναδειχτεί σε μητρόπολη της Μεσογειακής διατροφής, αλλά και της παγκόσμιας γαστρονομίας.
Όσο πιο έγκαιρα αυτό γίνει κατανοητό από όλους μας και πείσουμε πρώτοι εμάς τους ίδιους ότι “ναι, αυτός ο τόπος είναι ευλογημένος, παράγει εξαιρετικά προϊόντα που όλοι πρέπει να δοκιμάσουν”, τόσο πιο γρήγορα θα το μεταφέρουμε αντίστοιχα και στους υποψήφιους καλεσμένους μας. Με υποδομές άξιες, με ανθρώπους εξειδικευμένους, με προγραμματισμό και στοχευμένη προβολή. Με τη φιλοξενία μας, με το φίλεμα, με το τσιπουράκι ή με το κρασί. Όλα γύρω από ένα τραπέζι. Εκεί που όλοι γίνονται ένα. Που δεν ξεχωρίζεις τον Γερμανό Χανς από τον Δημήτρη και την Αμερικανίδα Τζούντι από την κυρά Λένα. Και τι θα τους πούμε; Μα πολύ απλά: Καλωσορίσατε στο τραπέζι μας! Και εκείνοι να είστε σίγουροι πως θα το πουν στους φίλους τους και πάει λέγοντας...
traveldailynews.gr