Σε κάθε συνέντευξη «πουλάμε» τον εαυτό μας με όπλα μας την εμφάνιση που κολακεύει, την επιχειρηματολογία που πείθει και το συναίσθημα που αγγίζει τον άλλον. Οσο καλύτερη η πρώτη εμφάνιση, όσο πιο πειστική απάντηση έχετε στο γιατί επιλέγετε τη συγκεκριμένη επιχείρηση και όσο καλύτερα γνωρίζετε την κουλτούρα της, τόσο αυξάνετε τις πιθανότητες της επιλογής σας.
Υστερα από τις 1.230 συνεντεύξεις που πήρε από νέους ανθρώπους και με την πολυετή εμπειρία του ως εκπαιδευτής στελεχών επιχειρήσεων, ο οικονομολόγος δρ Γιάννης Κριτσωτάκης είχε έναν ακόμη λόγο να συμπεριλάβει το θέμα της επαγγελματικής συνέντευξης στη συγγραφή του βιβλίου του «Ποτέ δεν θα έχετε μια δεύτερη ευκαιρία» –εκδόθηκε το 2011 και κυκλοφορεί σε δεύτερη έκδοση– με το οποίο δίνει με ξεχωριστή ζωντάνια και συναισθηματική διεισδυτικότητα συνταγές επιτυχίας «για μια πιο όμορφη, πιο ερωτική, πιο γοητευτική ζωή».
Αναφέρει τη διαπραγμάτευση ως «παιγνίδι της ζωής», ανεξάρτητα αν πρόκειται για προσωπική, κοινωνική είτε επαγγελματική. Πρόκειται λέει για μια σειρά προδιαγεγραμμένων είτε και μη διαγεγραμμένων ενεργειών με τις οποίες κάθε άτομο δίνει τη μάχη της επικράτησής του σε επαγγελματικό και προσωπικό πεδίο.
Ελπίδα και εμπειρία
Στο κεφάλαιο της συνέντευξης για την αναζήτηση εργασίας αναφέρει ότι πολλοί νέοι άνθρωποι την αντιμετωπίζουν ως «οιονεί ηλεκτρική καρέκλα». Και τονίζει ότι «σίγουρα τα άτομα αυτά είναι καταδικασμένα να αποτύχουν, γιατί παραβλέπουν ότι μια συνέντευξη είναι μια αγορά ελπίδας και συγχρόνως μια εμπειρία».
Με την προϋπόθεση βέβαια ότι θα έχουν φροντίσει να έχουν συλλέξει, κατά το δυνατόν, όλες τις πληροφορίες για την επιχείρηση - στόχο και ότι έχουν ενημερωθεί για την κουλτούρα που επικρατεί σε αυτήν. Τότε, «αυτό που απομένει, είναι η πίστη στον εαυτό σας».
Προτείνει κατ’ αρχήν μια σειρά συμπεριφορών και παραμέτρων, τις οποίες ο υποψήφιος οφείλει να αγνοήσει. Μεταξύ άλλων, αναφέρεται για παράδειγμα ο τυχόν αυταρχισμός και η ψυχρή υποδοχή εκ μέρους της γραμματέως, όπως και ο μεγάλος αριθμός των συνυποψήφιων ανταγωνιστών.
Αναφέρεται επίσης και σε αλλά τεχνάσματα διάταξης χώρου και καθισμάτων, που κατά κόρον χρησιμοποιούνται. Αναφέρει ως σημαντικά για το άτομο που θα πάρει τη συνέντευξη, τα πρώτα δευτερόλεπτα από τη στιγμή της συνάντησης «για να σας συμπαθήσει είτε να σας απορρίψει» και συνιστά «θετική σκέψη» και τη δραστηριοποίηση της ψυχολογίας του νικητή.
Σημαντικές επισημάνσεις
Στις σημαντικές επισημάνσεις είναι επίσης και το «να μη λέτε όσα γνωρίζετε, αλλά ό,τι λέτε να το γνωρίζετε καλά και να μην τοποθετείστε σε θέμα που δεν σας ζητήθηκε».
Αναφερόμενος σε γνωστό ψυχολόγο, επαναλαμβάνει ότι «η αδυναμία του ανθρώπου να επικοινωνεί σωστά δεν είναι τίποτα άλλο από το αποτέλεσμα της αδυναμίας του να ακούει τον άλλον».
Ιδιαίτερη έμφαση δίνει στη «γλώσσα του σώματος» ως το μη λεκτικό αποτύπωμα της προσωπικότητας «πριν ακόμη ανοίξετε το στόμα σας για να μιλήσετε».
Συμπερασματικά, αναφέρει ότι «ο βηματισμός, ο τρόπος με τον οποίο στέκεστε, η επαφή του βλέμματός σας με τους άλλους, η στάση που χρησιμοποιείτε όταν κάθεστε, οι γκριμάτσες του προσώπου και οι χειρονομίες σας ως ένα ενιαίο σύνολο, συνθέτουν την εξωλεκτική εικόνα σας και υπογραμμίζουν – μεταξύ άλλων– την ειλικρίνεια, την κοινωνικότητα και την αυτοπεποίθησή σας. Παρατηρήστε προσεκτικά ένα άτομο που εισέρχεται σε ένα χώρο με πλατύ χαμόγελο, σε διακριτική απόσταση από τους άλλους, με σταθερή φωνή και ισότιμη χειραψία και θα διαπιστώσετε πως ήδη έχει κερδίσει τη συμπάθειά σας».
Ενδυμασία
Αναφερόμενος στην ενδυμασία, επισημαίνει ότι πρέπει να αποπνέει επαγγελματισμό –dress for success– και οι γυναίκες να αποφεύγουν ενδύματα που συνιστούν ερωτική πρόκληση. Αποκαλυπτικές επίσης είναι και οι χειρονομίες, ο βηματισμός, η επαφή με το βλέμμα και οι στάσεις του σώματος που αποκαλύπτουν ανασφάλεια, άγχος και αγωνία. Στοιχεία της γλώσσας του σώματος για τα περισσότερα από τα οποία παρέχεται και η ανάλογη εικονογράφηση.
Ωστόσο, ο συγγραφέας διευκρινίζει ότι η όποια απαρίθμηση είναι ενδεικτική και στοχεύει στην ευαισθητοποίηση σε μερικά βασικά σημεία, τα οποία και γίνονται άμεσα αντιληπτά, είναι ωστόσο ικανά «να δηλητηριάσουν τη συνέχεια της συνέντευξής σας».
Χαρακτηριστικά δε αναφέρει, ότι «σε κάθε συνέντευξη “πουλάμε” τον εαυτό μας με όπλα μας την εμφάνιση που κολακεύει, την επιχειρηματολογία που πείθει και το συναίσθημα που αγγίζει τον άλλον. Οσο καλύτερη πρώτη εμφάνιση κάνετε, όσο πιο πειστική απάντηση έχετε στο γιατί επιλέγετε τη συγκεκριμένη επιχείρηση και όσο καλύτερα γνωρίζετε την κουλτούρα της, τόσο αυξάνετε τις πιθανότητες της επιλογής σας».
Ηθος, πάθος, λόγος
Συνιστά, τέλος, την εξοικείωση του υποψηφίου με το τρίγωνο της αριστοτέλειας σκέψης –Ηθος, Πάθος, Λόγος– ώστε οι απαντήσεις να αποπνέουν πειθώ. «Οσο καλύτερα επιτύχετε τη συναισθηματική ταύτισή σας με το άτομο που σας κάνει τη συνέντευξη και όσο καλύτερα γνωρίζετε την κουλτούρα της επιχείρησης - στόχου σας, τόσο περισσότερο αυξάνετε τις πιθανότητες της επιλογής σας».
Συνιστά επίσης την απόκτηση μιας σειράς δεξιοτήτων που σχετίζονται με τη γλώσσα του σώματος και που θα κάνουν τα μηνύματα που εκπέμπει, ικανά να αναβαθμίσουν την προσωπικότητά του, αλλά και για να αναγνωρίσει τη γλώσσα του άλλου και να προσαρμόσει τη συμπεριφορά του αναλόγως.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ