Μεταβάλλεται σταδιακά το προφίλ του Ελληνα αγρότη, ο οποίος από σκέτος γεωργός, που απλά παραδίδει τη σοδειά του σε κάποιον μεσάζοντα ή σε κάποια βιομηχανία, τώρα αρχίζει να αποκτά βαθμιαία επιχειρηματική κουλτούρα επαγγελματία, ο οποίος δραστηριοποιείται στην παραγωγή αγροτοδιατροφικών προϊόντων.
Η καινούργια αυτή πραγματικότητα, η οποία συνοδεύεται και από την είσοδο νέων ανθρώπων στην αγροτική παραγωγή, δεν είναι βέβαια ένα χαρακτηριστικό, το οποίο συναντάται σε όλες τις περιοχές της χώρας, ενώ δεν αφορά όλων των ειδών τις καλλιέργειες και τα προϊόντα.
Όμως μία πρόσφατη έρευνα της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής σε ένα πολύ μεγάλο δείγμα 10.000 αγροτικών νοικοκυριών στο ανατολικό τμήμα του νομού Θεσσαλονίκης, αποκαλύπτει αυτή την αλλαγή της νοοτροπίας του αγροτικού κόσμου.
«Σε έρευνα που κάναμε το 2013, ο μέσος όρος ηλικίας του αγρότη της ανατολικής Θεσσαλονίκης, είναι 52 χρονών, όταν στο υπόλοιπο της χώρας είναι στα 68 έτη. Το 40% των αγροτών αυτής της περιοχής είναι απόφοιτοι πανεπιστημίου, ενώ το 87% των απασχολούμενων στον αγροτικό τομέα είναι χρήστες του διαδικτύου και θέλουν να ενημερώνονται για τις εξελίξεις και να συμμετέχουν σε προγράμματα κατάρτισης, καλύπτοντας μάλιστα με δικούς τους πόρους τα σχετικά έξοδα», τονίζει σχετικά ο γεωπόνος, κ. Βαγγέλης Βέργος, διευθυντής του Κέντρου Αγροδιατροφικής Επιχειρηματικότητας της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής.
«Απαιτείται να γίνει κατανοητό πως ο αγροτικός κόσμος έχει αρχίσει να σκέπτεται επιχειρηματικά. Πολλές εκατοντάδες άτομα καθημερινά έρχονται στη Σχολή μας, για να επιμορφωθούν, πληρώνοντας από την τσέπη τους», προσθέτει ο ίδιος και συνεχίζει λέγοντας πως «η κρίση έχει διαδραματίσει μεγάλο ρόλο σ΄ αυτή την αλλαγή της κατεύθυνσης, που παρατηρείται σε αρκετούς αγρότες. Παράλληλα, η κρίση οδήγησε και στην αύξηση κατά περίπου δύο ποσοστιαίες μονάδες (έφτασε σχεδόν στο 13%) της συμμετοχής του πρωτογενούς τομέα επί του συνόλου του ενεργού πληθυσμού».
Ωστόσο, παρόλο που τα ευρήματα της έρευνας είναι ενθαρρυντικά, ο Έλληνας αγρότης χρειάζεται να υλοποιήσει ακόμη πολλά βήματα για να μπορέσει να παράγει περισσότερα ανταγωνιστικά προϊόντα, τα οποία θα έχουν τύχη στις ξένες αγορές.
«Χρειάζεται ο αγρότης-παραγωγός να γίνει και αγρότης-επιχειρηματίας, ενώ εκτός από αγροτοδιατροφικά προϊόντα, απαιτείται να οδηγηθεί και στην παραγωγή βιο-αγροτοδιατροφικών ειδών. Αυτά είναι προϊόντα με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και για ειδικές ομάδες πληθυσμού, όπως το αλεύρι χωρίς γλουτένη. Σήμερα κάνουμε εισαγωγές τέτοιων προϊόντων στην Ελλάδα από την Τουρκία, γιατί εμείς παραγωγή ανάλογης πρώτης ύλης δεν έχουμε», υπογραμμίζει ο κ. Βέργος.
Ακόμη, κατά τον ίδιο, ο αγρότης είναι απαραίτητο να προσανατολισθεί σε ποιοτικότερη παραγωγή, με χαμηλότερα κόστη και με τη μικρότερη δυνατή επιβάρυνση στο περιβάλλον.
Γεωργία ακριβείας
Αυτό μπορεί να συμβεί, υιοθετώντας τις μεθόδους της γεωργίας ακριβείας, η οποία χωρίς να απαιτεί υψηλές επενδύσεις, δίνει υπέρτερα αποτελέσματα, τα οποία όμως απαιτούν ενημέρωση και επιμόρφωση από την πλευρά των αγροτών, καθώς και χρήση νέων τεχνολογιών.
Ανάλογες μεθόδους αξιοποιούν καλλιεργητές, οι οποίοι έχουν υλοποιήσει συμφωνίες συμβολαιακής γεωργίας. Η γεωργία ακριβείας είναι ακόμη σχετικά άγνωστη στον Έλληνα αγρότη, αλλά εφαρμόζεται εδώ και χρόνια στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη, όταν στη χώρα μας οι καλλιεργητές δεν κάνουν ούτε εδαφολογικές αναλύσεις κόστους 50 ευρώ για τα χωράφια τους.
«Ο αγρότης πρέπει να πάρει σωστή ενημέρωση, προκειμένου να αποφύγει αδικαιολόγητα κόστη, που μπορεί να έχουν και αρνητικές επιπτώσεις, όπως με την εκτεταμένη χρήση λιπασμάτων, αλλά και με την προμήθεια πολύ μεγάλων καλλιεργητικών μηχανημάτων για τους συγκριτικά μικρούς ελληνικούς κλήρους», καταλήγει ο κ. Βέργος.
Στο ίδιος μήκος κύματος ήταν πριν από λίγες ημέρες και από εκδήλωση, στο πλαίσιο της 25ης έκθεσης AGROTICA, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, κ. Θεοφάνης Γέμτος, υπογραμμίζοντας χαρακτηριστικά πως «δυστυχώς για πολλά χρόνια ασχολούμαστε με τις επιδοτήσεις και καθόλου με το κόστος παραγωγής, που είναι στοιχείο ανταγωνιστικότητας».
Νέες καλλιέργειες υψηλής αξίας
«Για υψηλότερα εισοδήματα και περισσότερες θέσεις εργασίας χρειάζεται να αλλάξουν οι καλλιέργειες και να στραφούμε σε καλλιέργειες υψηλής αξίας, όπως οπωροκηπευτικά και ανάπτυξη επιχειρηματικής κτηνοτροφίας», πρόσθεσε ο ίδιος. Επιπλέον, σημείωσε πως μόνο με τη μείωση του κόστους εργασίας στον αγροτικό τομέα δύσκολα θα αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα, καθώς χρειάζεται επιπλέον εκμηχάνιση και χρήση υψηλής τεχνολογίας.
Την ίδια στιγμή, περισσότεροι από 8.000 νέοι αγρότες, που επιθυμούν να ασχοληθούν με τις αγροτικές εκμεταλλεύσεις, θα καλύψει το νέο πρόγραμμα Εγκατάστασης Νέων Γεωργών, οι αιτήσεις για το οποίο θα «τρέξουν» από τις 18 Μαρτίου μέχρι τις 16 Μαΐου 2014, σύμφωνα με τη σχετική πρόσκληση για το Μέτρο 112 «Εγκατάσταση Νέων Γεωργών».
Στόχος του προγράμματος είναι η πληθυσμιακή αναζωογόνηση της υπαίθρου με την εγκατάσταση νέων ανθρώπων κάτω των 40 ετών, μέσω της παροχής κινήτρων, προκειμένου να διευκολυνθεί η αρχική τους εγκατάσταση και η διαρθρωτική προσαρμογή των εκμεταλλεύσεών τους με την υποβολή επιχειρηματικού σχεδίου, γεγονός που θα συμβάλει θετικά, τόσο στην απασχόληση, όσο και στη διατήρηση του πληθυσμού στην ύπαιθρο. Η ρευστότητα των υποψηφίων, που θα ενταχθούν, θα τονωθεί άμεσα, καθώς θα λάβουν το 70% του ύψους της εγκεκριμένης χρηματοδότησής τους, ως προκαταβολή. Δικαίωμα υποβολής αίτησης ενίσχυσης στο μέτρο έχουν φυσικά πρόσωπα, εγγεγραμμένοι στο Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου, που εγκαταστάθηκαν για πρώτη φορά ως αρχηγοί γεωργικής εκμετάλλευσης, κατά το 14μηνο, που προηγείται της ημερομηνίας υποβολής της αίτησης ενίσχυσης.
Δ. ΔΙΑΜΑΝΤΙΔΗΣ, ΗΜΕΡΗΣΙΑ