ΤΟΝ εγκλωβισμό για έως και 12 χρόνια επιπλέον στην αγορά εργασίας χιλιάδων ασφαλισμένων επιφέρουν τα νέα δεδομένα συνταξιοδότησης με την έλευση του νέου έτους. Η αύξηση του γενικού ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης από τα 65 έτη που είναι σήμερα στα 67 συμπαρασύρει όλα τα ειδικά όρια συνταξιοδότησης. Όσοι ασφαλισμένοι δεν προλάβουν να θεμελιώσουν δικαίωμα μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2012 θα δουν τα όρια ηλικίας για τη συνταξιοδότηση να αυξάνονται.
Συγκεκριμένα προβλέπονται τα εξής:
- Η «έξοδος» θα γίνεται με πλήρη σύνταξη σε ηλικία 67 ετών. Σε όσες περιπτώσεις προβλέπεται μειωμένη σύνταξη, αυτή θα καταβάλλεται σε ηλικία 62 ετών.
- Εναλλακτικά η πόρτα εξόδου θα ανοίγει με 40 έτη ασφάλισης σε ηλικία 62 ετών.
Εκτός κινδύνου είναι όσοι ασφαλισμένοι προλάβουν να θεμελιώσουν δικαίωμα συνταξιοδότησης μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2012. Οι συγκεκριμένοι ασφαλισμένοι δεν επηρεάζονται από τις ανατροπές στις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης και μπορούν να αποχωρήσουν ανά πάσα στιγμή με τα ισχύοντα όρια ηλικίας.
Αξίζει να αναφερθεί ότι ενιαίες διατάξεις ισχύουν σε όλα τα Ταμεία για τους νέους ασφαλισμένους που μπήκαν στην αφορά εργασίας μετά την 1η Ιανουαρίου 1993. Σημειώνεται πως οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης είναι κοινές για άνδρες και γυναίκες, με εξαίρεση τις μητέρες ανηλίκων.
Σημαντικό για τους νέους ασφαλισμένους είναι το γεγονός ότι δεν μπορούν να αξιοποιήσουν τα πλασματικά έτη του Ν. 3863/2010 για τις ειδικές κατηγορίες, όπως οι πολύτεκνοι και οι μητέρες ανηλίκων, παρά μόνο για τη γενική κατηγορία για σύνταξη με 40 έτη ασφάλισης.
Τι ισχύει ανά ταμείο και φορέα
ΙΚΑ: Τo όριο συνταξιοδότησης πάει στα 67 για πλήρη σύνταξη και στα 62 για μειωμένη. Οι άντρες ασφαλισμένοι με 4.500 ημέρες ασφάλισης θα πρέπει δηλαδή να εργαστούν 2 επιπλέον έτη από τη νέα χρονιά.
Μεγάλες χαμένες είναι οι γυναίκες που έχουν 4.500 ημέρες ασφάλισης, καθώς αν δεν θεμελιώσουν δικαίωμα μέχρι το τέλος του έτους, θα επιβαρυνθούν με μία πενταετία. Φέτος, η «έξοδος» με πλήρη σύνταξη γίνεται στα 62, ενώ το 2013 το όριο πάει στα 67.
ΔΕΚΟ και τράπεζες: Στα 67 θα καταβάλλεται από τη νέα χρονιά πλήρης σύνταξη σε όσους ασφαλισμένους δεν θεμελιώσουν μέχρι το τέλος του έτους δικαίωμα. Η μειωμένη σύνταξη θα δίνεται με 25ετία στα 62. Αυτό πρακτικά σημαίνει αύξηση κατά μία διετία των ορίων συνταξιοδότησης των αντρών, ενώ οι γυναίκες θα πρέπει να δουλέψουν πέντε επιπλέον έτη. Για παράδειγμα γυναίκα ασφαλισμένη στο ΤΣΠ-ΕΤΕ από το 1985 έχει 27 έτη ασφάλισης και είναι φέτος 54 ετών. Δεν κατοχυρώνει δικαίωμα και θα μπορέσει να αποχωρήσει στα 67 με πλήρη σύνταξη ή στα 62 με μειωμένη.
Χαμένοι είναι και όσοι δεν προλάβουν να θεμελιώσουν μέχρι το τέλος του έτους δικαίωμα με 10.500 ημέρες ασφάλισης. Από τη νέα χρονιά η «έξοδος» θα γίνεται με 40 έτη ασφάλισης σε ηλικία 62 ετών (φέτος σύνταξη καταβάλλεται με 37 έτη στα 60).
ΕΤΑΑ: Από δύο έως και τρία έτη αυξάνονται τα όρια ηλικίας για γιατρούς, μηχανικούς και δικηγόρους που δεν προλαβαίνουν φέτος να θεμελιώσουν δικαίωμα. Η έξοδος θα γίνεται με 40 έτη στα 62, όταν φέτος οι άντρες αποχωρούν με 37 έτη στα 60 και οι γυναίκες στα 59.
ΟΑΕΕ: Κατά μία διετία αυξάνονται τα όρια συνταξιοδότησης των ελευθέρων επαγγελματιών, που δεν θεμελιώνουν δικαίωμα μέχρι το τέλος του 2012.
Πλήρης σύνταξη θα καταβάλλεται με 15 έτη στα 67 (φέτος το όριο είναι στα 65) και μειωμένη στα 62.
Οι μεγάλοι χαμένοι
Ειδικότερα οι μεγάλοι χαμένοι είναι:
- οι μητέρες ανηλίκων του ΙΚΑ που πρωτοασφαλίστηκαν μέχρι 31.12.1992 (παλιές) καθώς από το 60ό έτος πάνε στο 67ο έτος, αλλά κυρίως, οι νέες ασφαλισμένες, μετά την 1.1.1993 καθώς από το 55ο έτος που μπορούσαν να συνταξιοδοτηθούν πάνε στο 67ο έτος.
- Οι μητέρες ανηλίκων του ΟΑΕΕ καθώς για τις νέες το όριο ηλικίας αυξάνεται κατά 12 χρόνια και πάει από το 55ο έτος στο 67ο και για τις παλιές από το 58ο πάει στο 67ο έτος, δηλαδή 9 χρόνια επιπλέον.
- Οι εργαζόμενοι στα βαρέα οι οποίοι έβγαιναν στη σύνταξη στα 56 και 6 μήνες θα βγουν το 2013 στο 60ό έτος συν 9 μήνες, ουσιαστικά αυξάνεται κατά 4 χρόνια το όριο ηλικίας τους.
Για τη μειωμένη σύνταξη σε όσες περιπτώσεις προβλέπεται, αυτή θα καταβάλλεται στο 62ο έτος από τη νέα χρονιά (για όσους θεμελιώνουν δικαίωμα μέχρι το τέλος του έτους το όριο είναι στο 60ό έτος).
Παράλληλα, προβλέπεται ρητώς ότι διασφαλίζονται τα θεμελιωμένα έως και 31.12.2012 συνταξιοδοτικά δικαιώματα, καθώς και τα συνταξιοδοτικά δικαιώματα που έχουν κατοχυρωθεί ή κατοχυρώνονται με ή χωρίς αναγνώριση πλασματικών χρόνων προκειμένου για συνταξιοδότηση με προϋποθέσεις που ισχύουν έως 31.12.2012.
Στις περιπτώσεις συνταξιοδότησης από 1.1.2013 και εφεξής, εφαρμόζονται οι προϋποθέσεις του άρθρου 10, του ν.3863/2010, όπως διαμορφώνονται ως προς το χρόνο ασφάλισης και τα όρια ηλικίας από 1.1.2015 και εφεξής, προστιθέμενων, ταυτόχρονα, 2 ετών στα διαμορφούμενα όρια ηλικίας.
Εξαιρούνται από την αύξηση των ορίων ηλικίας ή/και του χρόνου ασφάλισης: α) οι ασφαλισμένες που θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης ως μητέρες τέκνων ανίκανων για κάθε βιοποριστική εργασία, σύμφωνα με γενικές ή ειδικές διατάξεις, καθώς και οι χήροι πατέρες ανίκανων για κάθε βιοποριστική εργασία τέκνων και β) οι ασφαλισμένοι των φορέων κοινωνικής ασφάλισης αρμοδιότητας υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, που έχουν ενταχθεί στο καθεστώς εργασιακής εφεδρείας του ν. 4024/2011.
Διευκρινίζεται ότι θεμελιωμένο δικαίωμα υφίσταται όταν ο ασφαλισμένος συμπληρώνει τον ελάχιστο χρόνο ασφάλισης και το όριο ηλικίας (όπου αυτό προβλέπεται), που απαιτούνται για τη συνταξιοδότησή του. Το θεμελιωμένο συνταξιοδοτικό δικαίωμα μπορεί να ασκηθεί οποτεδήποτε και ο ασφαλισμένος έχει τη δυνατότητα να συνεχίσει εργαζόμενος. Κατοχυρωμένο δικαίωμα είναι η δυνατότητα των ασφαλισμένων να συνταξιοδοτηθούν (δηλαδή να «κλειδώσουν») με τις προϋποθέσεις που διαμορφώνονται κατά το έτος συμπλήρωσης του απαιτούμενου κατά περίπτωση χρόνου ασφάλισης ή ορίου ηλικίας.
Μητέρες ανηλίκων
Οι μητέρες ανηλίκων τέκνων που μέχρι 31.12.2010 είχαν συμπληρώσει 25 έτη ασφάλισης στον ΟΑΕΕ διατηρούν το δικαίωμα να συνταξιοδοτηθούν και μετά την 01.01.2013 με τη συμπλήρωση του 55ου έτους της ηλικίας, ανεξάρτητα εάν κατά τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας συντρέχει η ανηλικότητα του τέκνου.
Οι μητέρες ανηλίκων τέκνων που συμπλήρωσαν ή συμπληρώνουν 25 έτη ασφάλισης μέχρι 31.12.2012, διατηρούν το δικαίωμα να συνταξιοδοτηθούν και μετά την 01.01.2013, με τη συμπλήρωση του 55ου ή του 58ου έτους της ηλικίας αντίστοιχα, ανεξάρτητα εάν κατά την συμπλήρωση του ορίου ηλικίας συντρέχει η ανηλικότητα του τέκνου. Οι μητέρες ανηλίκων τέκνων συμπληρώνουν 25 έτη ασφάλισης από 01.01.2013 και μετά, συνταξιοδοτούνται με τη συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας, ανεξάρτητα εάν κατά τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας συντρέχει η ανηλικότητα του τέκνου. Για τις νέες ασφαλισμένες μητέρες ανηλίκων τέκνων (καθώς και οι χήροι πατέρες ανηλίκων τέκνων) που μέχρι 31.12.2012 συμπληρώνουν 20 έτη ασφάλισης και ηλικία 55 ετών (ή ηλικία 50 ετών για μειωμένη σύνταξη), έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα και συνταξιοδοτούνται με τις ανωτέρω προϋποθέσεις και μετά την 01.01.2013. Οι μητέρες ανηλίκων τέκνων (καθώς και οι χήροι πατέρες ανηλίκων τέκνων) που συμπληρώνουν 20 έτη ασφάλισης ή το 55ο έτος της ηλικίας (ή το 50ό για μειωμένη σύνταξη) από 01.01.2013 και μετά δικαιούνται σύνταξη με τη συμπλήρωση 20 ετών ασφάλισης και ηλικία 67 ετών (ή 62 ετών για μειωμένη). Για τις μητέρες ανηλίκων παλιές ασφαλισμένες του ΙΚΑ από το 60ό έτος για πλήρη σύνταξη με 5.500 ημέρες ασφάλισης θα συνταξιοδοτούνται πλέον στο 67ο έτος. Για τις νέες ασφαλισμένες από το 55ο έτος πάνε στο 67ο έτος με τη συμπλήρωση 6.000 ενσήμων.
Βαρέα ένσημα
Για τους ασφαλισμένους που συνταξιοδοτούνται με 10.500 ημέρες ασφάλισης, εκ των οποίων τουλάχιστον 7.500 ημέρες στα βαριά και ανθυγιεινά επαγγέλματα, ανακαθορίζονται από 1.1.2013, τα όρια ηλικίας για πλήρη και μειωμένη σύνταξη. Συγκεκριμένα, τα όρια ηλικίας ανακαθορίζεται σταδιακά από το 60ό και 9 μήνες το 2013 για πλήρη σύνταξη στο 62ο και από το 58ο και 9 μήνες στο 60ό για μειωμένη. Σήμερα το όριο ηλικίας για πλήρη είναι 56 και 6 μήνες και για μειωμένη 54 και 6 μήνες. Για τους νέους ασφαλισμένους το όριο ηλικίας αυξάνεται από 1.01.2013, από το 60ό στο 62ο έτος.
40 χρόνια
Αυξάνονται το 2013 τα απαιτούμενα έτη ασφάλισης, ώστε η «έξοδος» να γίνεται με 40 χρόνια δουλειάς σε ηλικία 62 ετών. Εδώ πρέπει να σημειωθεί πως οι ρυθμίσεις αυτές αφορούν μόνο όσους ασφαλισμένους δεν πρόλαβαν να θεμελιώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι το τέλος του 2012.
Ειδικότερα προβλέπονται τα εξής:
- 'Ανδρες. Μέχρι το τέλος του 2010 η «έξοδος» γινόταν με 35ετία σε ηλικία 60 ετών. Πέρυσι τα απαιτούμενα έτη ασφάλισης έφτασαν τα 36 και φέτος χρειάζεται η συμπλήρωση 37 ετών. Στόχος είναι να κλείσει η πόρτα εξόδου για όσους δεν έχουν συμπληρώσει 40 χρόνια ασφάλισης και το 62ο έτος.
Σημειώνεται πως οι ασφαλισμένοι δικαιούνται σύνταξη με το όριο ηλικίας και τον χρόνο ασφάλισης που ισχύει κατά το έτος συμπλήρωσης της 35ετίας. Θα πρέπει δηλαδή ο ασφαλισμένος να έχει συμπληρωμένο το 60ό έτος της ηλικίας του και να φτάνει εντός του 2012 έστω και με εξαγορές την 35ετία. Η ρύθμιση αυτή αφορά και τους τρεις τομείς κύριας ασφάλισης του ΕΤΑΑ (ΤΣΜΕΔΕ, ΤΣΑΥ, ΤΑΝ).
- Γυναίκες. Όσες ασφαλισμένες συμπλήρωσαν 35ετία και το 58ο έτος της ηλικίας τους μέχρι το τέλος του 2010 θεμελίωσαν δικαίωμα και δεν επηρεάζονται από τις αλλαγές.
Για τις υπόλοιπες ασφαλισμένες προβλέπεται η αύξηση των απαιτούμενων ετών ασφάλισης και του ορίου ηλικίας, ώστε η «έξοδος» να γίνεται με 40 χρόνια ασφάλισης στο 62ο έτος.
Φέτος σύνταξη καταβάλλεται με 37 έτη ασφάλισης σε ηλικία 59 ετών. Πάντως και σε αυτή την περίπτωση οι γυναίκες δικαιούνται σύνταξη με το όριο ηλικίας και το χρόνο ασφάλισης που ισχύει κατά το έτος συμπλήρωσης των 35 ετών στην ασφάλιση του Ταμείου.
Νέα όρια ηλικίας για γυναίκες χωρίς 35ετία
Αυξάνεται το όριο ηλικίας για την «έξοδο» στη σύνταξη των γυναικών, που έχουν λιγότερα από 35 έτη ασφάλισης. Οι αλλαγές αυτές αγγίζουν όσες γυναίκες δεν πρόλαβαν να θεμελιώσουν δικαίωμα μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2010. Η αύξηση του ορίου ηλικίας ξεκίνησε πέρσι και συνεχίζεται φέτος, οπότε και επιτρέπεται η έξοδος στα 62. Εδώ πρέπει να σημειωθεί πως οι ασφαλισμένες δικαιούνται σύνταξη στο όριο ηλικίας, όπως διαμορφώνεται κατά το έτος συμπλήρωσης του 60ού έτους της ηλικίας τους. Για παράδειγμα ασφαλισμένη του ΤΣΑΥ η οποία φέτος συμπληρώνει το 60ό έτος της ηλικίας και έχει 22 έτη ασφάλισης, θα συνταξιοδοτηθεί όταν συμπληρώσει το 62ο έτος της ηλικίας της. Δηλαδή θα μπορέσει να ανοίξει την πόρτα εξόδου το 2014, οπότε θα έχει συμπληρώσει και τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης. Πάντως οι γυναίκες που δεν θα προλάβουν να θεμελιώσουν δικαίωμα μέχρι το τέλος του 2012 θα έχουν νέα αύξηση στα όρια ηλικίας. Το 2013 η έξοδος θα γίνεται στα 67 με 25 έτη στο ΤΣΜΕΔΕ και το Ταμείο Νομικών και με 23 έτη στο ΤΣΑΥ.
