Τρίτη 24 Σεπτεμβρίου 2013

Το Τζιώτικο βελανίδι μπαίνει σε συσκευασία και γίνεται βρώσιμο


Με περισσότερα από δέκα χρόνια έρευνας και πειραματισμών, η Μάρσι Μάγιερ, έχοντας ήδη παραγωγή μικρότερης κλίμακας εδώ και τρία χρόνια, σχεδιάζει τα νέα προϊόντα βελανιδιού που θα βγουν στα ράφια των καταστημάτων την ερχόμενη άνοιξη.
Ενα βήμα πριν από την τελική ευθεία για την τοποθέτηση βρώσιμων προϊόντων βελανιδιού στα ράφια των καταστημάτων βρίσκεται η μικρή μονάδα παραγωγής «Red Tracktor Farm» από την κυκλαδίτικη Τζιά, ολοκληρώνοντας προσεχώς την εγκατάσταση μαζικής γραμμής παραγωγής.
Το «φαινόμενο» επαναξιοποίησης και νέων δυνατοτήτων του βελανιδιού τυγχάνει ήδη μεγάλης αποδοχής, ενώ η αναγνώριση μετά από επίπονες προσπάθειες ήρθε όταν η Μάρσι Μάγιερ κλήθηκε να παρουσιάσει την επιχειρηματική της δράση στο Tedx Θεσσαλονίκης, έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό που δίνει βήμα σε ανθρώπους με καινοτομική σκέψη και δραστηριότητες, με στόχο τη διάδοση ιδεών «που μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο».
Με μια μέθοδο που ξεπικρίζει το βελανίδι, χωρίς τη σπατάλη νερού, η Μάρσι Μάγιερ μαζί με τον σύζυγο της Κώστα Μαρούλη, ανοίγουν τον δρόμο για την παρασκευή υψηλά πρωτεϊνούχου αλευριού, μπισκότων, καθώς και καλλυντικών από τον «χρυσό» καρπό του βελανιδιού, πλούσιου σε πρωτεΐνες, ποτάσιο, μαγνήσιο, ασβέστιο και βιταμίνη Β6.
«Στόχος μας είναι την άνοιξη του 2014 να ξεκινήσει η διανομή των προϊόντων, με βάση το αλεύρι βελανιδιού, καθώς αυτή την περίοδο γίνεται η εγκατάσταση των απαιτούμενων μηχανημάτων, που θα μας δώσουν τη δυνατότητα μαζικής παραγωγής», όπως επισημαίνει μιλώντας στην «ΗτΣ» η Μάρσι Μάγιερ, εμπνεύστρια του εγχειρήματος βελανίδιας, υπογραμμίζοντας πως «σε πρώτο στάδιο, τα προϊόντα θα κατευθυνθούν σε δύο διαφορετικά δίκτυα: ψυχώμενο και έτοιμο προς κατανάλωση». Από μικρό παιδί η Μάρσι Μάγιερ γνώριζε για τις μεθόδους ξεπικρίσματος και χρήσης του βελανιδιού από τους Ινδιάνους της Καλιφόρνιας, όπου ζούσε. Ενώ με την πάροδο των χρόνων επέκτεινε τις γνώσεις της στην επεξεργασία βελανιδιών, σε σχετικά μεγάλη κλίμακα, καθώς αποτελεί πλούσια πρώτη ύλη στην Τζιά.
Εχοντας αφιερώσει περισσότερα από δέκα χρόνια στην έρευνα και τον πειραματισμό αξιοποίησης των βελανιδιών, καταφέρνει πλέον και θέτει τις βάσεις προκειμένου να δημιουργήσει την πρώτη παραγωγική γραμμή βρώσιμου άλευρου και έλαιου για καλλυντική χρήση. Μερικές δεκαετίες μετά την εξαφάνιση των βελανιδιών από το εμπορικό προσκήνιο, η Μάρσι Μάγιερ επιμένει στην προσπάθεια ανάδειξης του ίδιου του βελανιδιού μέσω εναλλακτικής μορφής εκμετάλλευσής του, καθώς πέρα από την παραδοσιακή βυρσοδεψία, εστιάζει στην παραγωγή τροφίμων. Η πρώτη επιτυχία στέφθηκε το 2011 καθώς κατάφερε να συγκεντρώσει 7.560 ευρώ μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας χρηματοδότησης ιδεών (kickstarter.com), προκειμένου να αγοράσει έναν αποφλοιωτή βελανιδιών.

Εξαγωγές στη Γερμανία
Εως και το 1964 περίπου, τα βελανίδια αποτελούσαν βασική πηγή εισοδήματος για τους κατοίκους του νησιού, οι οποίοι προς το τέλος του καλοκαιριού ασχολούνταν με τη συγκομιδή της χαμάδας -τα ώριμα βελανίδια δηλαδή- τα οποία είτε χρησιμοποιούνταν ως ζωοτροφή, είτε διακινούνταν στα βυρσοδεψία της χώρας.
Ομως, τα φτηνά χημικά αντικαθιστούν τη βελανιδόκουπα στα βαφεία, αφήνοντας -στο πέρασμα του χρόνου- ανεκμετάλλευτο τον καρπό. Μέχρι την «κατάργησή» του από τα χημικά, το κύπελλο του βελανιδιού ήταν το κατεξοχήν νούμερο ένα προϊόν στην επεξεργασία δερμάτων, καθώς οι τανίνες που περιέχουν καθιστούν τα δέρματα εξαιρετικά ελαστικά και ανθεκτικά.
Τα τελευταία χρόνια, επιχειρώντας να ενισχύσει της δράσης της τοπικής κοινωνίας και σε συμφωνία με τον Αγροτικό Συνεταιρισμό της περιοχής, αναζητά διεξόδους για την εξαγωγή του καρπού βελανιδιάς.
«Πλέον, σήμερα, μόλις λίγα βυρσοδεψεία συνεχίζουν την παράδοση. Ωστόσο, ως τοπική κοινωνία εξακολουθούμε να αναζητούμε διεξόδους για την τόνωση της οικονομίας του νησιού και των κατοίκων του» όπως επισημαίνει η Μάρσι Μάγιερ, τονίζοντας πως «φέτος καταφέραμε και κλείσαμε συμφωνία εξαγωγής 15 τόνων βελανιδιών στη Γερμανία και 2 τόνων στην Αμφισσα, για χρήση στη βυρσοδεψία».

Πρωτοβουλία «Χαμάδα»
Η λέξη χαμάδα παραπέμπει σε ώριμους καρπούς -κυρίως ελιές- που πέφτουν και σαπίζουν κάτω από τα δέντρα. Στην Τζιά η λέξη χρησιμοποιούνταν για τον βελανιδόκαρπο. Η πρωτοβουλία «χαμάδα» δημιουργήθηκε για να συνδράμει στη διατήρηση των δέντρων και στη αποκατάσταση του βελανιδιού σαν μοναδικό στοιχείο της τζιώτικης υπαίθρου και οικονομίας. Κάθε χρόνο η πρωτοβουλία «Χαμάδα» οργανώνει συλλογή, αποθήκευση βελανδιών, καθώς και μικρά σεμινάρια για την παραγωγική διαδικασία της επεξεργασίας τους. Η πίκρα του βελανιδιού διαφέρει ανάλογα με το είδος του δέντρου. Αν και στην Οδύσσεια θεωρείται τροφή των χοίρων, το σπασμένο, αλεσμένο και ξεπικρισμένο βελανίδι είναι τροφή εξαιρετικά θρεπτική.
Ο Ησιόδειος μύθος θέτει το βελανίδι σαν κύρια τροφή της προ-αγροτικής εποχής -αυτής που προηγήθηκε της «χρυσής εποχής». Ενώ, πολλές πηγές της αρχαιότητας, όπως ο Στράβων, ο Γαληνός, και ο Αππιανός, αναφέρουν πως σε ορεινά και φτωχά μέρη, το βελανίδι αποτελούσε εξ ανάγκης τροφή για τον χειμώνα.
Την άνοιξη του 2014 πρόκειται να ξεκινήσει η διανομή των προϊόντων με βάση το αλεύρι βελανιδιού, καθώς αυτή την περίοδο γίνεται η εγκατάσταση των απαιτούμενων μηχανημάτων.
Με δέκα χρόνια εμπειρίας στην έρευνα και τον πειραματισμό αξιοποίησης των βελανιδιών, η Μάρσι Μάγιερ θέτει τις βάσεις προκειμένου να δημιουργήσει την πρώτη παραγωγική γραμμή.
Έως και το 1964 τα βελανίδια αποτελούσαν βασική πηγή εισοδήματος για τους κατοίκους του νησιού.
Το 2011 κατάφερε να συγκεντρώσει 7.560 ευρώ μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας χρηματοδότησης ιδεών kickstarter.com.
Περίπου 15 τόνοι καρπού βελανιδιάς θα διοχετευθούν στην αγορά της Γερμανίας και 2 τόνοι στην Άμφισσα, για χρήση στη βυρσοδεψία.

TΟΥ ΚΟΣΜΑ ΖΑΚΥΝΘΙΝΟΥ, ΗΜΕΡΗΣΙΑ